Շիզոֆրենիա. պատճառներ

Շիզոֆրենիայի զարգացման պատճառն անհայտ է, սակայն համարվում է, որ այն զարգանում է ժառանգական, գլխուղեղային և միջավայրային բազմաթիվ ռիսկի գործոնների բարդ համակցության արդյունքում:

Օրինակ, ըստ որոշ վարկածների գլխուղեղի որոշակի դեր կարող են խաղալ գլխուղեղի ներյոմեդիատորները՝ դոպամինը և գլուտամատը: Նեյրոպատկերման հետազոտություններով հայտնաբերվում են շիզոֆրենիայով մարդկանց գլխուղեղի կառուցվածքային որոշ տարբերություններ:

Ռիսկի գործոններ

Թեև շիզոֆրենիայի հստակ պատճառը մինչ օրս անհայտ է, կան գործոններ, որոնք ամենայն հավանականությամբ բարձրացնում են հիվանդության զարգացման ռիսկը կամ խթանում ախտանիշների դրսևորմանը:

• Շիզոֆրենիայի ընտանեկան պատմություն. շիզոֆրենիայի զարգացման մեջ գեներն ունեն ամենակարևոր նշանակությունը: Եթե արյունակից հարազատներից մեկնումեկի մոտ առկա է շիզոֆրենիա, ապա հիվանդության զարգացման հավանականությունը դառնում է 1:10-ի, մինչդեռ ընդհանուր բնակչության շրջանում այն 1:100 է: Ամենայն հավանականությամբ հիվանդության ռիսկի բարձրացումը կապված է ոչ թե կոնկրետ մեկ, այլ մի շարք գեների հետ։ Այնուամենայնիվ, նույնիսկ ժառանգական նախատրամադրվածության առկայության պայմաններում շիզոֆրենիան զարգանում է ոչ բոլոր մարդկանց մոտ, սակայն, հիվանդության ախտանիշները կարող են դրսևորվել այլ նպաստող գործոնների (տրիգերներ) ազդեցությամբ:
• Հղության և ծննդաբերության որոշ բարդություններ. հղիության ժամանակ սնուցման խանգարումները, ծանր վարակները կամ ծննդաբերության բարդությունները կարող են նպաստել երեխայի մոտ ավելի ուշ շիզոֆրենիայի զարգացման ռիսկի բարձրացմանը:
• Դեռահաս կամ վաղ չափահաս տարիքում տրամադրությունը փոփոխող նյութերի օգտագործում. շիզոֆրենիայի զարգացման մեջ կարևորվում է հատկապես կանաբիսի (կանեփ, մարիխուանա), ամֆետամինների կամ ցնորածին նյութերի (հալյուցինոգեններ) օգտագործումը:
• Տրամվա և սթրես. մարդիկ, ովքեր իրենց կյանքի ընթացքում դարձել են բռնարարքի զոհ, ունեցել են տրավմատիկ իրադարձություն կամ ծանր սթրես, ունեն շիզոֆրենիայի նկատմամբ բարձրացած ռիսկ: