Ապլաստիկ անեմիա

3 րոպե

​Ապլաստիկ անեմիան հազվադեպ հանդիպող արյան հիվանդություն է, որի ժամանակ օրգանիզմը դադարում է բավարար քանակով նոր արյան բջիջներ արտադրել:

Այս հիվանդությունը բերում է ընդհանուր թուլության, վարակների նկատմամբ բարձր հակման և անկառավարելի արյունահոսության:

Հիվանդությունը կարող է զարգանալ ցանկացած տարիքում (տարեկան 2-3 դեպք մեկ միլիոն բնակչին): Այն կարող է սկսվել հանկարծակի, կամ ի հայտ գալ դանդաղորեն և ժամանակի ընթացքում վատթարանալ: Ապլաստիկ անեմիան կարող է լինել թեթև կամ ծանր:

Բուժումը ներառում է դեղերի նշանակում, արյան փոխներարկում կամ ցողունային բջիջների փոխպատվաստում: Վերջինս հայտնի է նաև որպես կարմիր ոսկրածուծի փոխպատվաստում:

Ապլաստիկ անեմիայի ախտանիշները

Ապլաստիկ անեմիան կարող է ընթանալ առանց որևէ ախտանիշի: Երբ հիվանդությունը կլինիկորեն դրսևորվում են, ի հայտ են գալիս հետևյալ գանգատները և նշանները՝

• ընդհանուր թուլություն և հոգնածություն
• օդի պակասի զգացում և հևոց
• հաճախացած կամ անկանոն սրտի ռիթմ
• մաշկի գունատություն
• հաճախակի կամ երկարատև ընթացքով վարակներ
• անհասկանալի կամ հեշտ առաջացող արյունազեղումներ
• քթային և լնդային արյունահոսություններ
• կտրված վերքերից արյունահոսության երկարացում
• մաշկային ցան
• գլխապտույտ
• գլխացավ
• ջերմության բարձրացում:

Ապլաստիկ անեմիան կարող է ունենալ կարճատև կամ քրոնիկ ընթացք: Հիվանդությունը կարող է ստանալ ծայրահեղ ծանր ընթացք և անգամ բերել մահվան:

Ապլաստիկ անեմիայի պատճառները

Ոսկրածուծի ցողունային բջիջներն արտադրում են արյան բջիջներ կամ ձևավոր տարրեր՝

• արյան կարմիր գնդիկներ կամ էրիթրոցիտներ
• արյան սպիտակ գնդիկներ կամ լեյկոցիտներ
• արյան թիթեղիկներ կամ թրոմբոցիտներ:

Ապլաստիկ անեմիայի ժամանակ ցողունային բջիջներն ախտահարված են, որի արդյունքում ոսկրածուծը կամ դատարկ է (ապլաստիկ) կամ պարունակում է սակավաթիվ արյան բջիջներ (հիպոպլաստիկ):

Ապլաստիկ անեմիայի ամենատարածված պատճառն իմունային համակարգի կողմից սեփական ցողունային բջիջները վնասելն է (կոչվում է «աուտոիմուն խանգարում»): Ցողունային բջիջները վնասող և հիվանդության զարգացմանը նպաստող այլ գործոններից են՝

• ճառագայթային բուժում և քիմիոթերապիա
• թունավոր քիմիական նյութերի ազդեցություն (միջատասպաններ, բենզին և այլն)
• որոշ դեղերի ընդունում (օրինակ՝ ռևմատոիդ արթրիտի բուժման դեղեր, հակաբիոտիկներ և այլն)
• աուտոիմուն հիվանդություններ
• վիրուսային վարակներ (հեպատիտներ, Էպշտեյն-Բարի վիրուս, ցիտոմեգալովիրուս, B19 պարվովիրուս, ՄԻԱՎ և այլն)
• հղիություն
• անհայտ գործոններ` մոտ 50% դեպքերում (իդիոպաթիկ ապլաստիկ անեմիա):

Ապլաստիկ անեմիայով որոշ մարդկանց մոտ կարող է լինել մեկ այլ հազվադեպ հիվանդություն, օրինակ՝ պարօքսիզալ նոկտուրնալ հեմոգլոբինուրիա կամ Ֆանկոնիի անեմիա:

Ապլաստիկ անեմիայի ախտորոշումը

Ապլաստիկ անեմիան ախտորոշվում է հետևյալ հետազոտությունների օգնությամբ՝

• արյան հետազոտություններ, հատկապես ՝ արյան ընդհանուր հետազոտություն, որով հայտնաբերվում է արյան ձևավոր տարրերի բոլոր երեք տեսակների քանակի կտրուկ կրճատում
• ոսկրածուծի բիոպսիա:

Ապլաստիկ անեմիայի բուժումը

Ապլաստիկա անեմիայի բուժումը կախված է հիվանդության ծանրության աստիճանից և ձեր տարիքից: Ծանր դեպքերում բժիշկը կարող են առաջարկել հիվանդանոցային բուժում:

Բուժման հիմնական մեթոդներն են՝

• արյան փոխներարկում (օրինակ՝ էրիթրոցիտների կամ թրոմբոցիտների փոխներարկում)
• ոսկրածուծի փոխպատվաստում
• իմունային համակարգը ճնշող դեղեր (օրինակ՝ Ցիկլոսպորին և հակաթիմոցիտային գլոբուլին, կորտիկոստերոիդներից՝ Մեթիլպրեդնիզոլոն)
• ոսկրածուծի խթանիչներ (օրինակ՝ գաղութ-խթանող գործոններից Սարգրամոսիմ, Ֆիլգրաստիմ և Պեգֆիլգրաստիմ, Էպոետին ալֆա և Էլտրոմբոպագ)
• հակաբիոտիկներ և հակավիրուսային դեղեր (ուղեկցող վարակների բուժում)
• այլ բուժումներ:

Ապլաստիկ անեմիայի կանխարգելումը

Ապլաստիկա անեմիայի դեպքերի մեծ մասի համար որևէ կանխարգելում չկա: Այս հիվանդության նկատմամբ ձեր ռիսկը կարող է նվազել քիմիական նյութերի հետ շփումը սահմանափակելիս: