Պատճառներ - Փորկապություն

Փորկապությունն առավել հաճախ առաջանում է, երբ կղանքը շատ դանդաղ է տեղաշարժվում աղիներով կամ չի կարողանում արդյունավետ կերպով հեռանալ ուղիղ աղիքով, որը կարող է հանգեցնել կղանքի չորացման և կարծրացման:

Քրոնիկ փորկապությունն ունի բազմաթիվ տարբեր պատճառներ: Բժիշկները տարբերում են փորկապության երկու տեսակի պատճառներ՝

• առաջնային (ֆունկցիոնալ), երբ առողջական վիճակը կամ դեղորայքի կողմնակի ազդեցությունները փորկապության առաջացման համար որևէ կապ չունեն (սա փորկապության ամենատարածված տեսակն է)
• երկրորդային, երբ փորկապությունը մեկ այլ հիվանդության կամ առողջական վիճակի ախտանիշներից մեկն է:

Հաստ աղիքի կամ ուղիղ աղիքի խցանում

Հաստ աղիքի կամ ուղիղ աղիքի խցանումը կարող է դանդաղեցնել կամ դադարեցնել աղիքային խողովակով կղանքային զանգվածի տեղաշարժը:

Պատճառները ներառում են՝

• հետանցքը շրջապատող մաշկի փոքր պատռվածքներ (հետանցքի ճաք)
• աղիքային անանցանելիություն (խցանում)
• հաստ աղիքի քաղցկեղ
• հաստ աղիքի նեղացում (կպումներ)
• որովայնի խոռոչի այլ քաղցկեղներ, որոնք սեղմում են հաստ աղիքը
• ուղիղ աղիքի քաղցկեղ
• ուղիղ աղիքի արտափքում դեպի հեշտոցի պատ (ռեկտոցելե):

Հաստ և ուղիղ աղիքները շրջապատող նյարդերի հետ կապված խնդիրներ

Նյարդաբանական խնդիրները կարող են ազդել այն նյարդերի վրա, որոնք ապահովում են հաստ և ուղիղ աղիքի գալարակծկանքները և աղիքներով կղանքի տեղաշարժը: Պատճառները ներառում են՝

• մարմնական (սոմատիկ) գործառույթները հսկող նյարդերի վնասում (ավտոնոմ նեյրոպաթիա)
• ցրված սկլերոզ
• Պարկինսոնի հիվանդություն
• ողնուղեղի վնասվածք
• ինսուլտ:

Կղազատման մեջ ներառված մկանների խնդիրներ

Կղազատման գործառույթում մասնակցող կոնքի մկանների հետ կապված խնդիրները կարող են առաջացնել քրոնիկ փորկապություն: Այս խնդիրները կարող են ներառել՝

• կոնքի հատակի մկանները թուլացնելու անկարողություն՝ աղիքների դատարկումը թույլ տալու համար (անիսմուս)
• կոնքի հատակի մկանների սինխրոն թուլացման և կծկման կորդինացիայի խանգարում (դիսսիներգիզմ)
• կոնքի հատակի թուլացած մկաններ:

Հիվանդություններ կամ վիճակներ, որոնք ազդում են օրգանիզմի հորմոնների վրա

Հորմոններն օգնում են ձեր օրգանիզմում հեղուկների հավասարակշռմանը: Այն հիվանդությունները կամ առողջական վիճակները, որոնք խախտում են հորմոնների հավասարակշռությունը (բալանսը), կարող են հանգեցնել փորկապության: Պատճառներից են՝

• շաքարային դիաբետ
• գերակտիվ հարվահանաձև գեղձեր (հիպերպարաթիրեոիդիզմ)
• հղիություն
• թերակտիվ վահանաձև գեղձ (հիպոթիրեոզ)։

Ռիսկի գործոններ

Քրոնիկ փորկապության ռիսկը բարձրացնող գործոններից են՝

• մեծ տարիք
• իգական սեռ
• անբավարար քանակով հեղուկների ընդունում և ջրազրկում
• բջջանքի (բջջանյութի) ցածր պարունակությամբ սննդակարգ և սննդակարգային այլ խախտումներ
• անբավարար ֆիզիկական ակտիվություն (նստակյաց ապրելակերպ)
• որոշ դեղամիջոցների ընդունում՝ քնաբերներ, օփիոիդային ցավազրկողներ, հակադեպրեսանտներ, արյան ճնշումը նվազեցնող դեղեր, սպազմոլիտիկներ, հակահիստամինայիններ, կալցիումի և երկաթի հավելումներ և այլն
• հոգեկան առողջության խնդիրներ, ինչպիսիք են դեպրեսիան կամ սնման խանգարումը: