Պատճառներ - Գրեյվսի հիվանդություն

Գրեյվսի հիվանդությունը պայմանավորված է օրգանիզմի հիվանդությունների դեմ պայքարող իմունային համակարգի գործունեության խանգարմամբ, որի պատճառը մինչ օրս մնում է անհայտ:

Նորմայում իմունային համակարգն արտադրում է հակամարմիններ, որոնք նախատեսված են առանձնահատուկ վիրուսի, բակտերիայի կամ այլ օտարածին նյութի թիրախավորման համար: Գրեյվսի հիվանդության դեպքում, անհասկանալի պատճառներով, իմունային համակարգը հակամարմին է արտադրում պարանոցում տեղակայված հորմոն արտադրող գեղձի բջիջների մի մասի նկատմամբ (վահանաձև գեղձ):

Վահանաձև գեղձի գործունեությունը կարգավորվում է գլխուղեղի հիմքում գտնվող փոքրիկ գեղձի կողմից (հիպոֆիզ) արտադրվող թիրեոտրոպ հորմոնի (TSH) միջոցով: Գրեյվսի հիվանդության հետ կապված թիրեոտրոպ հորմոնի ընկալիչների հակամարմինը (rTSH Ab) գործում է ինչպես հիպոֆիզի կարգավորող հորմոնը: Արդյունքում rTSH Ab-ը խաթարում է վահանաձև գեղձի նորմալ կարգավորումը՝ առաջացնելով թիրեոիդ հորմոնների գերարտադրություն (թիրեոտոքսիկոզ կամ հիպերթիրեոզ):

Գրեյվսի օֆթալմոպաթիայի պատճառները

Գրեյվսի օֆթալմոպաթիան առաջանում է աչքերի հետևում գտնվող մկաններում և հյուսվածքներում որոշակի ածխաջրերի կուտակումից, որի պատճառը նույնպես հայտնի չէ: Հավանական պատճառը վահանաձև գեղձի գերակտիվացում առաջացնող նույն հակամարմինն է, որը կարող է նաև ազդել աչքերը շրջապատող հյուսվածքների վրա:

Գրեյվսի օֆթալմոպաթիան հաճախ հայտնվում է թիրեոտոքսիկոզի հետ միաժամանակ կամ մի քանի ամիս անց։ Սակայն օֆթալմոպաթիայի գանգատներն ու ախտանիշները կարող են ի հայտ գալ թիրեոտոքսիկոզի սկսվելուց տարիներ առաջ կամ հետո: Գրեյվսի օֆթալմոպաթիան կարող է առաջանալ նաև, եթե թիրեոտոքսիկոզ չկա:

Ռիսկի գործոններ

Գրեյսվի հիվանդությունը կարող է զարգանալ ցանկացած մարդու մոտ, սակայն բազմաթիվ ռիսկի գործոններ կարող են բարձրացնել հիվանդության ռիսկը:

• Ընտանեկան պատմություն (անամնեզ). քանի որ Գրեյվսի հիվանդության ընտանեկան անամնեզը հայտնի ռիսկի գործոն է, հավանաբար կա գեն կամ գեներ, որոնք կարող են մարդուն ավելի «խոցելի» դարձնել այս խանգարման նկատմամբ:
• Սեռ. կանայք շատ ավելի հավանական է, որ ունենան Գրեյվսի հիվանդություն, քան տղամարդիկ:
• Տարիք. Գրեյվսի հիվանդությունը սովորաբար զարգանում է մինչև 40 տարեկան մարդկանց շրջանում:
• Այլ աուտոիմուն խանգարումներ. իմունային համակարգի այլ խանգարումներով, օրինակ՝ 1-ին տիպի դիաբետով կամ ռևմատոիդ արթրիտով մարդիկ ունեն բարձրացած ռիսկ:
• Հուզական կամ ֆիզիկական սթրես. սթրեսային կյանքի իրադարձությունները կամ հիվանդությունները կարող են խթան հանդիսանալ Գրեյվսի հիվանդության առաջացման համար այն մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն հիվանդության ռիսկը մեծացնող գեներ:
• Հղիություն. հղիությունը կամ վերջերս ծննդաբերությունը կարող են բարձրացնել Գրեյվսի հիվանդության ռիսկը, հատկապես այն կանանց մոտ, ովքեր ունեն հիվանդության ռիսկը մեծացնող գեներ:
• Ծխախոտի օգտագործում. ծխախոտի ծուխը բացասաբար է ազդում իմունային համակարգի վրա և կարող է բարձրացնել Գրեյվսի հիվանդության ռիսկը: Գրեյվսի հիվանդություն ունեցող ծխողներն ունեն նաև Գրեյվսի օֆթալմոպաթիայի զարգացման բարձր ռիսկ: