Գրեյվսի հիվանդություն (դիֆուզ տոքսիկ խպիպ)
Գրեյվսի հիվանդությունը վահանաձև գեղձի տարածուն աուտոիմուն բորբոքումն է, որը բնորոշվում է վահանաձև գեղձի գերակտիվությամբ:
Բժշկական տարբեր գրքերում և ուղեցույցներում այս հիվանդությունը ներկայացվում է մի շարք անվանումների ներքո՝ դիֆուզ տոքսիկ խպիպ, բազեդովյան հիվանդություն, աուտոիմուն հիպերթիրեոզ, Պերրի հիվանդություն, սակայն ավելի տարածված են և համընդհանուր օգտագործման են արժանացել «Գրեյվսի հիվանդության» և «դիֆուզ տոքսիկ խպիպ» անվանումները:
Հիվանդության ժամանակ վահանաձև գեղձը սկսում է արտադրել ավելի շատ թիրեոիդ հորմոններ, որոնք ի վերջո հանգեցնում են հիվանդությանը բնորոշ հետևյալ տրիադային՝
- խպիպ (զոբ)
- հաճախասրտություն (տախիկարդիա)
- «չռաչքություն» (էկզոֆթալմ):
Գրեյվսի հիվանդություն ունի աուտոիմուն բնույթ: Սա նշանակում է, որ օրգանիզմը սկսում է սեփական վահանաձև գեղձի հյուսվածքների դեմ արտադրել հակամարմիններ (թիրեոխթանիչ իմունոգլոբուլիններ), որի արդյունքում գեղձը տարածուն (դիֆուզ) ախտահարվում է, չափերով մեծանում և դառնում է գերակտիվ (հիպերթիրեոզ կամ թիրեոտոքսիկոզ): Թիրեոտոքսիկոզով ուղեկցվող հիվանդությունների թվում Գրեյվսի հիվանդությունը հանդիպում է 80% դեպքերում։
Հիվանդությանը բնորոշ կլինիկական նշաններն են՝ սրտխփոցի զգացումը, գերքրտնոտությունը, մարմնի զանգվածի կորուստը, գերգրգռվածությունը, ընդհանուր հոգնածությունը և աշխատունակության անկումը, ինչպես նաև քնի խանգարումները:
Յուրաքանչյուր 3 հիվանդից մեկի մոտ զարգանում է էկզոֆթալմ, որի պատճառը նույն հակամարմիններն են, որոնք ախտահարում են աչքը շրջապատող հյուսվածքները և մկանները:
Բուժումը ներառում է վահանաձև գեղձի ակտիվությունն ընկճող (օրինակ՝ Մերկազոլիլ), ինչպես նաև սրտանոթային խթանված գործունեությունը մեղմացնող դեղերը (բետա պաշարիչներ): Որոշ դեպքերում կարող է առաջարկվել վիրահատական բուժում (վահանաձև գեղձի ամբողջական կամ ենթաամբողջական մասնահատում): Վերջին տարիներին ներդրվել է նաև ռադիոակտիվ յոդով բուժումը:
Հոդվածը վերանայվել է՝ 02-02-2021
