Պատճառներ - Երիկամային քարեր

Երիկամների քարերը հաճախ չունեն կոնկրետ մեկ պատճառ, սակայն մի քանի գործոններ կարող են մեծացնել ձեր ռիսկը:

Երիկամների քարերը ձևավորվում են, երբ ձեր մեզը պարունակում է ավելի շատ բյուրեղներ ձևավորող նյութեր, ինչպիսիք են կալցիումը, օքսալատը և միզաթթուն, քան մեզի հեղուկը կարող է նոսրացնել: Միևնույն ժամանակ, ձեր մեզի մեջ կարող են չլինել նյութեր, որոնք կանխում են բյուրեղների միմյանց կպչելը՝ ստեղծելով նպաստավոր միջավայր երիկամային քարերի առաջացման համար:

Երիկամների քարերի տեսակները

Երիկամային քարի տեսակն իմանալն օգնում է որոշելու դրա պատճառը և կարող է հուշումներ տալ, թե ինչպես նվազեցնել երիկամներում ավելի շատ քարեր առաջանալու ռիսկը: Եթե ​​հնարավոր է, փորձեք գտնել մեզով դուրս եկած ձեր երիկամների քարը, որ ներկայացնեք այն ձեր բժշկին՝ վերլուծության համար:

Երիկամների քարերի տեսակները ներառում են հետևյալը:

• Կալցիումական քարեր. երիկամների քարերի մեծ մասը կալցիումի քարեր են, սովորաբար՝ կալցիումի օքսալատի տեսքով: Օքսալատը նյութ է, որն ամեն օր արտադրվում է ձեր լյարդում կամ ներծծվում ձեր սննդից: Որոշ մրգերը և բանջարեղենները, ինչպես նաև ընկույզները և շոկոլադը ունեն օքսալատի բարձր պարունակություն։ Սննդային գործոնները, վիտամին D-ի բարձր դեղաչափերը, աղիների շրջանցման վիրահատությունը և նյութափոխանակության մի շարք խանգարումները կարող են մեծացնել մեզի մեջ կալցիումի կամ օքսալատի խտությունը: Կալցիումական քարերը նաև կարող են առաջանալ կալցիումի ֆոսֆատի տեսքով։ Այս տեսակի քարերն ավելի տարածված են նյութափոխանակության խանգարումների դեպքում, ինչպիսին է երիկամային խողովակային ացիդոզը: Այն կարող է նաև կապված լինել միգրենի կամ ցնցումների բուժման մեջ օգտագործվող որոշ դեղամիջոցների հետ, ինչպիսին է Տոպիրամատը (Տոպամաքս, Տրոկենդի XR, Քվիդեքսի XR):
• Ստրուվիտային քարեր. ստրուվիտային քարերը ձևավորվում են ի պատասխան միզուղիների վարակի: Այս քարերը կարող են արագ աճել և դառնալ բավականին մեծ՝ երբեմն քիչ ախտանիշներով կամ քիչ նախազգուշական գանգատներով:
• Միզաթթվային (ուրիկացիդային) քարեր. միզաթթվային քարեր կարող են ձևավորվել այն մարդկանց մոտ, ովքեր քրոնիկ փորլուծության կամ մալաբսորբցիայի պատճառով չափազանց շատ հեղուկ են կորցնում, նրանց մոտ, ովքեր սնվում են բարձր սպիտակուցներով սննդակարգով և նրանց մոտ, ովքեր ունեն դիաբետ կամ մետաբոլիկ համախտանիշ: Որոշ գենետիկ գործոններ նույնպես կարող են մեծացնել միզաթթվային քարերի առաջացման վտանգը:
• Ցիստինային քարեր. այս քարերը ձևավորվում են ժառանգական խանգարում ունեցող մարդկանց մոտ, որը կոչվում է ցիստինուրիա։ Վերջինս հանգեցնում է երիկամների կողմից հատուկ ամինաթթուների ուժեղացված արտազատմանը:

Ռիսկի գործոններ

Երիկամային քարերի առաջացման վտանգը մեծացնող գործոնները ներառում են հետևյալը:

• Ընտանեկան կամ անձնական պատմություն (անամնեզ). եթե ​​ձեր ընտանիքում ինչ-որ մեկը երիկամային քարեր է ունեցել, ձեզ մոտ նույնպես հավանական է, որ քարեր զարգանան: Եթե ​​դուք արդեն ունեցել եք երիկամների մեկ կամ մի քանի քարեր, ապա ձեզ մոտ մեկ այլ քարի առաջացման ավելի մեծ ռիսկ կա:
• Ջրազրկում. ամեն օր բավարար քանակությամբ ջուր չխմելը կարող է մեծացնել երիկամներում քարերի առաջացման վտանգը: Մարդիկ, ովքեր ապրում են տաք, չոր կլիմայական պայմաններում և նրանք, ովքեր շատ են քրտնում, կարող են ավելի բարձր ռիսկի ենթարկվել, քան մյուսները:
• Որոշակի սննդակարգեր. սպիտակուցներով, նատրիումով (աղով) և շաքարով հարուստ սննդակարգը կարող է մեծացնել երիկամների քարերի որոշ տեսակների ռիսկը: Սա հատկապես ճիշտ է նատրիումով բարձր սննդակարգի դեպքում: Ձեր սննդակարգում չափազանց շատ աղը մեծացնում է կալցիումի քանակը, որը ձեր երիկամները պետք է զտեն և զգալիորեն մեծացնում է երիկամներում քարերի առաջացման ռիսկը:
• Գիրություն. բարձր մարմնի զանգվածի գործակիցը (ՄԶԳ), գոտկային մեծ շրջանագիծը և քաշի ավելացումը կապված են երիկամներում քարերի առաջացման ռիսկի հետ:
• Մարսողական հիվանդություններ և վիրահատություններ. ստամոքսի շրջանցման վիրահատությունը, աղիների բորբոքային հիվանդությունը կամ քրոնիկ փորլուծությունը կարող են առաջացնել մարսողական գործընթացի փոփոխություններ, որոնք ազդում են կալցիումի և ջրի ներծծման վրա՝ ավելացնելով մեզի մեջ քար առաջացնող նյութերի քանակը:
• Այլ առողջական վիճակները, ինչպիսիք են երիկամային խողովակային ացիդոզը, ցիստինուրիան, հիպերպարաթիրեոզը (գերակտիվ հարվահանաձև գեղձեր) և միզուղիների կրկնվող վարակները նույնպես կարող են մեծացնել երիկամային քարերի առաջացման ռիսկը:
• Որոշ հավելումներ և դեղամիջոցներ, ինչպիսիք են վիտամին C-ն, սննդային հավելումները, լուծողականները (չափից շատ օգտագործման դեպքում), կալցիումի վրա հիմնված անտացիդները և որոշ դեղամիջոցներ, որոնք օգտագործվում են միգրենի կամ դեպրեսիայի բուժման մեջ, կարող են մեծացնել երիկամներում քարերի առաջացման վտանգը: