Պանկրեատիտ. պատճառներ

Պանկրեատիտիը զարգանում է, երբ դեռևս ենթաստամոքսային գեղձում գտնվող մասողական ֆերմենտներն ակտիվանում են՝ գրգռելով գեղձային բջիջները և առաջացնելով բորբոքում:

Սուր պանկրեատիտի կրկնվող նոպաներով ենթաստամոքսային գեղձը վնասվում է (գեղձային հյուսվածքների ինքնալուծում կամ աուտոլիզ, որը բերում է այտուցի, արյունազեղման և բորբոքման) և զարգանում է քրոնիկ պանկրեատիտ, երբ ձևավորվում է սպիական հյուսվածք և գեղձի գործունեությունը թուլանում է: Վատ գործող ենթաստամոքսային գեղձը կարող է առաջացնել մարսողական խնդիրներ և դիաբետ:

Պանկրեատիտ առաջացնող հիվանդություններից են՝

• որովայնային վիրահատություններ
• ալկոհոլիզմ
• որոշ դեղամիջոցներ
• կիստոզ ֆիբրոզ
• լեղապարկի քարեր
• արյան կալցիումի բարձր մակարդակներ (հիպերկալցեմիա), որը կարող է պատճառվել գերակտիվ հարվահանաձև գեղձով (հիպերպարաթիրեոզ)
• արյան տրիգլիցերիդի բարձր մակարդակներ (հիպերտրիգլիցերիդեմիա)
• վարակ
• որովայնի վնասվածքներ
• գիրություն
• ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղ:

Լեղապարկի քարերի բուժման միջամտություններից էնդոսկոպիկ ռետրոգրադ խոլանգիոպանկրեատոգրաֆիան նույնպես կարող է հանգեցնել պանկրեատիտի:

Երբեմն պանկրեատիտի պատճառը երբեք չի հայտնաբերվում:

Ռիսկի գործոններ

Կան մի շարք գործոններ, որոնք բարձրացնում են պանկրեատիտի ռիսկը:

• Ալկոհոլի մեծ քանակների օգտագործում. հետազոտությունները վկայում են, որ ալկոհոլի չարաշահումը (օրական 4-5 չափաբաժին) բարձրացնում է պանկրեատիտի ռիսկը:
• Ծխախոտ. ծխողների շրջանում քրոնիկ պանկրեատիտի ռիսկը մոտ 3 անգամ աճում է, իսկ ծխախոտի օգտագործման դադարեցումը կիսով չափ կրճատում է նույն ռիսկը:
• Գիրություն. ավելցուկային քաշի պայմաններում պանկրեատիտի հավանականությունը բարձրանում է:
• Պանկրեատիտի ընտանեկան պատմություն. քրոնիկ պանկրեատիտի զարգացման մեջ կարևորվում է գենետիկայի դերը: Եթե ունեք պանկրեատիտ ունեցող ընտանիքի անդամ, հիվանդության ռիսկը բարձրանում է, հատկապես, եթե ուղեկցվում է այլ ռիսկի գործոնների հետ: