Ստամոքսի քաղցկեղ

Ստամոքսի քաղցկեղը ավելի հաճախ տղամարդկանց մոտ հանդիպող հիվանդություն է, որը վաղ փուլերում կարող է որևէ լուրջ գանգատ չառաջացնել։

Սա է պատճառը, որ ստամոքսի քաղցկեղը գլխավորապես ախտորոշվում է միայն ուշ փուլերում, երբ բուժումը դառնում է նվազ արդյունավետ։

Այցելեք ձեր բժշկին, եթե 40-60 տարեկան եք և այս հարցերով ունեք որոշակի մտահոգություններ։

Ի՞նչ է ստամոքսի քաղցկեղը

Ստամոքսի քաղցկեղը հիվանդություն է, որի ժամանակ ստամոքսի ձևափոխված բջիջները սկսում են անկառավարելի կերպով արագ կիսվել, բազմանալ ու աճել։

Ստամոքսը ձեր մարսողական համակարգի մի մասն է և տեղակայված է որովայնի խոռոչի վերին մասում։ Տարբերում են ստամոքսի քաղցկեղի տարբեր տեսակներ, որոնցից են՝

• ստամոքսի ադենոկարցինոմա, որն ամենատարածված տեսակն է
• ստամոքս-աղիքային ստրոմալ ուռուցքներ
• ստամոքսի լիմֆոմա։

Որո՞նք են ստամոքսի քաղցկեղի պատճառները

Ստամոքսի քաղցկեղի պատճառները մինչև վերջ բացահայտված չեն, սակայն հայտնի է, որ հիվանդությունն ավելի հաճախ հանդիպում է հետևյալ խմբերում՝

• ծխողներ
• անառողջ սննդակարգին հետևողներ, հատկապես՝ ապխտած, թթվեցված կամ աղով հարուստ սննդատեսակների չարաշահում և թարմ մրգերի ու բանջարեղենների անտեսում
• ստամոքսի քրոնիկ խնդիրներ ունեցողներ (օրինակ՝ ստամոքսի պոլիպներ)
• հելիկոբակտեր պիլորի բակտերիայով վարակվածներ։

Ստամոքսի քաղցկեղի առաջացման մեջ նաև նշանակություն է տրվում ժառանգականությանը։

Ստամոքսի քաղցկեղի ախտանիշները

Ստամոքսի քաղցկեղը հիվանդության վաղ փուլերում կարող է որևէ գանգատ չառաջացնել։ Հիվանդության զարգացմանը զուգընթաց հայտնվում և աստիճանաբար ծանրանում են հետևյալ նշանները՝

• այրոցք (изжога)
• ստամոքսի շրջանի բութ ցավեր
• նողկանքի զգացում
• փսխում
• ընդհանուր հոգնածության զգացում
• մարմնի կշռի անկում (նիհարում և հյուծում)
• ստամոքսի շրջանում ուռածություն։

Հիվանդության ուշ փուլերում կարող են ի հայտ գալ արյունային փսխումներ կամ սևացած ու ձութանման կղանք, ինչը վկայում է ստամոքսային արյունահոսության մասին։

Ստամոքսի քաղցկեղի ախտորոշումը

Ձեր գանգատները լսելուց և զննելուց հետո, եթե կասկածվում է ստամոքսի քաղցկեղի առկայություն, բժիշկը կարող է նշանակել հիվանդության ախտորոշումը հաստատող կամ ժխտող ամենատարբեր հետազոտություններ, որոնցից են՝

• էնդոսկոպիա (գաստրոսկոպիա), երբ ազատ ծայրին տեսախցիկ ունեցող ճկուն խողովակը բերանով զգուշությամբ խորացվում է մինչև ստամոքս և «ներսից» դիտվում է ստամոքի լորձաթաղանթը
• արյան հետազոտություններ, այդ թվում՝ որոշ ուռուցքային մարկերների որոշում
• կղանքի հետազոտություն (նաև՝ «թաքնված» արյան հայտնաբերում)
• ստամոքսի խոռոչի և մյուս շրջանների էնդոսկոպիկ սոնոգրաֆիա
• ստամոքսի և հարակից օրգանների ռենտգենոգրաֆիա, համակարգչային շերտագիր (CT) կամ մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա (ՄՌՏ)
• բիոպսիա, երբ գաստրոսկոպիայի ժամանակ ստամոքսի լորձաթաղանթից վերցվում է հյուսվածքային փոքր նմուշ, որն ուղարկվում է հյուսվածաբանական հետազոտության։

Ստամոքսի քաղցկեղի փուլերը

Բժիշկներն օգտվում են քաղցկեղների ծանրության աստիճանը գնահատող հատուկ սանդղակներից կամ դասակարգիչներից։ Համաձայն դրանց, քաղցկեղները դասակարգվում են՝ սկսած 1-ին կամ վաղ փուլից մինչև 4-րդ՝ քաղցկեղի ամենածանր փուլը։ Ներկայում ուռուցքաբանների շրջանում մեծ տարածում է ստացել այսպես կոչված «TNM» դասակարգիչը, ըստ որի հիվանդության ծանրության աստիճանը (1-ինից մինչև 4-րդ աստիճան) որոշվում է ըստ առանձին վերցրած ուռուցքի չափսից և հարևան հյուսվածքներ ներաճումից (Tumour), ավշային գեղձերի ախտահարման տարածվածությունից (Nodes) և մետաստազների տարածվածությունից (Metastasis)։

Ստամոքսի քաղցկեղի բուժումը

Ստամոքսի քաղցկեղի բուժումը կախված է հիվանդության զարգացման փուլից և հիվանդի ընդհանուր առողջական վիճակից։ Բուժման հնարավոր տարբերակներից են՝

• վիրահատություն (ուռուցքի ամբողջական կամ մասնահատում)
• ճառագայթային բուժում
• քիմիոթերապիա
• կենսաբանական բուժում (բիոթերապիա), որի միջոցով փորձ է կատարվում օժանդակել քաղցկեղի դեմ պայքարող իմունային համակարգը։

Սովորաբար քաղցկեղի բուժման այս մեթոդները կիրառվում են հաջորդաբար։

Ստամոքսի քաղցկեղի կանխարգելումը

Դուք կարող եք կրճատել ստամոքսի քաղցկեղի հավանականությունը հետևյալ քայլերով՝

• մի ծխեք կամ դադարեցրեք ծխելը
• անցեք առողջ սննդակարգի` նվազեցնելով թթվեցված, ապխտած կամ աղի սննդատեսակները
• բուժեք առկա Helicobacter pylori վարակը։