Դեռահասների դեպրեսիայի գանգատներն ու ախտանիշները ներառում են դեռահասի նախկին վերաբերմունքի և վարքագծի փոփոխություն, որը կարող է առաջացնել զգալի դիսթրես և խնդիրներ դպրոցում կամ տանը, սոցիալական գործունեության մեջ կամ կյանքի այլ ոլորտներում:
Դեպրեսիայի ախտանիշները կարող են լինել ծանրության տարբեր աստիճանի, սակայն ձեր դեռահասի զգացմունքների և վարքագծերի փոփոխությունները կարող են ներառել ստորև բերված օրինակները:
Հուզական (զգացմունքային) փոփոխություններ
Զգոն եղեք ձեր դեռահաս երեխայի մոտ հետևյալ հուզական փոփոխություններ դիտարկելու համար՝
- տխրության զգացում, որը կարող է ներառել առանց որևէ ակնհայտ պատճառի լաց լինելը
- հիասթափություն կամ զայրույթի զգացում, նույնիսկ աննշան կամ փոքր հարցերի շուրջ
- հուսահատության կամ դատարկության զգացում
- դյուրագրգիռ կամ նյարդայնացած տրամադրություն
- սովորական գործունեության նկատմամբ հետաքրքրության կամ հաճույքի կորուստ
- ընտանիքի և ընկերների նկատմամբ հետաքրքրության կորուստ կամ հակասություններ
- ցածր ինքնագնահատական
- անարժեքության կամ մեղքի զգացում
- կենտրոնացում անցյալի անհաջողությունների կամ չափազանցված ինքնամեղադրանքի կամ ինքնաքննադատության վրա
- ծայրահեղ զգայունություն մերժման կամ ձախողման նկատմամբ և չափից ավելի վստահեցնելու անհրաժեշտություն
- մտածելու, կենտրոնանալու, որոշումներ կայացնելու և իրերը հիշելու դժվարություններ
- մշտական զգացողություն, որ կյանքը և ապագան մռայլ և մռայլ են
- մահվան, մահանալու կամ ինքնասպանության հաճախակի մտքեր:
Վարքաբանական փոփոխություններ
Հետևեք ձեր դեռահաս երեխայի մոտ հետևյալ վարքագծային փոփոխություններին`
- hոգնածություն և էներգիայի կորուստ
- անքնություն կամ չափից շատ քուն
- ախորժակի փոփոխություններ՝ ախորժակի նվազում և քաշի կորուստ, կամ սննդի նկատմամբ հակումների և քաշի ավելացում
- ալկոհոլի կամ ապօրինի թմրամիջոցների օգտագործում
- գրգռվածություն (աժիտացիա) կամ անհանգստություն, օրինակ՝ անընդհատ քայլելը, ձեռքերը շփելը կամ տեղում նստելու անկարողությունը
- դանդաղեցված մտածողություն, խոսք կամ մարմնի շարժումներ
- անբացատրելի մարմնական ցավերի և գլխացավերի վերաբերյալ հաճախակի բողոքներ, որոնք կարող են ներառել հաճախակի այցելություններ դպրոցի բուժքրոջը
- սոցիալական մեկուսացում
- դպրոցական վատ առաջադիմություն կամ դպրոցից հաճախակի բացակայություն
- ավելի քիչ ուշադրություն անձնական հիգիենայի կամ արտաքին տեսքի վրա
- զայրույթի պոռթկումներ, խանգարող կամ ռիսկային վարքագիծ կամ այլ դերային վարքագիծ
- ինքնավնասում, օրինակ՝ կտրելը կամ այրելը
- ինքնասպանության ծրագիր կազմելը կամ ինքնասպանության փորձ:
Ի՞նչն է նորմալ և ի՞նչն է խանգարում
Իրականում, դժվար է միմյանցից տարբերակել տրամադրության բարձրացումներն ու անկումները, որոնք դեռահաս լինելու և դեռահասների դեպրեսիայի մի մասն են: Խոսեք ձեր դեռահաս երեխայի հետ: Փորձեք որոշել, թե արդյոք նա ունակ է կառավարելու դժվարին զգացմունքները, թե՞ կյանքը նրան ճնշող է թվում:
Ե՞րբ դիմել բժշկին
Եթե դեպրեսիայի գանգատներն ու ախտանիշները շարունակվում են, սկսում են խանգարել ձեր դեռահասի կյանքինը կամ պատճառ են դառնում, որ դուք մտահոգվեք նրա ինքնասպանության կամ անվտանգության հետ կապված հարցերով, խոսեք բժշկի կամ հոգեկան առողջության մասնագետի հետ, ով պատրաստված է դեռահասների հետ աշխատելու համար: Սկսեք ձեր դեռահաս երեխայի ընտանեկան բժշկին կամ մանկաբույժին դիմելուց: Կամ, գուցե ձեր դպրոց ինչ-որ մեկին խորհուրդ տա:
Դեպրեսիայի ախտանիշները, ամենայն հավանականությամբ, ինքնուրույն չեն բարելավվի և, չբուժվելու դեպքում, կարող են վատթարանալ կամ հանգեցնել այլ խնդիրների: Դեպրեսիայի մեջ գտնվող դեռահասները կարող են լինել ինքնասպանության ռիսկի տակ, նույնիսկ եթե գանգատներն ու ախտանիշները ծանր չեն թվում:
Եթե դեռահաս եք և կարծում եք, որ կարող եք ընկճված լինել, կամ ունեք ընկեր, ով կարող է ընկճված լինել, մի՛ սպասեք օգնություն ստանալուն: Խոսեք այնպիսի բուժաշխատողի հետ, ինչպիսին է ձեր բժշկին կամ դպրոցի բուժքրոջը: Կիսեք ձեր մտահոգությունները ծնողի, մտերիմ ընկերոջ, հոգևոր առաջնորդի, ուսուցչի կամ մեկ ուրիշի հետ, ում վստահում եք:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 21-05-2023
Վերջին վերանայում՝ 22-04-2024