Պատճառներ - Երիկամների սուր վնասում

Սուր երիկամային անբավարարությունը կարող է առաջանալ բոլոր այն դեպքերում, երբ որևէ պատճառ կամ դրանցից մի քանիսը հանգեցնում են երիկամների սուր վնասման:

Սուր երիկամային անբավարարություն կարող է առաջանալ, երբ՝

• դուք ունեք մի հիվանդություն, որը դանդաղեցնում է արյան հոսքը դեպի ձեր երիկամներ
• ձեր երիկամներն ուղղակիորեն վնասվում են
• ձեր երիկամներից մեզը հեռացնող խողովակները (միզածորաններ) խցանվում են, և թափոնային նյութերը չեն կարողանում մեզով դուրս գալ ձեր օրգանիզմից:

Դեպի երիկամներ արյան հոսքի խանգարում

Հիվանդություններն ու վիճակները, որոնք կարող են դանդաղեցնել դեպի երիկամներ արյան հոսքը և հանգեցնել երիկամների սուր վնասման, ներառում են՝

• արյան կամ հեղուկների կորուստ
• արյան ճնշման դեղեր
• սրտամկանի ինֆարկտ
• սրտային հիվանդություն
• վարակ
• լյարդային անբավարարություն
• Ասպիրինի, Իբուպրոֆենի (Ադվիլ, Մոտրին IB և այլն), Նապրոքսեն նատրիումի (Ալեվե և այլն) կամ հարակից դեղերի օգտագործում
• ծանր ալերգիկ ռեակցիա (անաֆիլաքսիա)
• ծանր այրվածքներ
• ծանր ջրազրկում:

Երիկամների ախտահարում կամ վնասում

Այս հիվանդությունները, վիճակները կամ գործոնները կարող են վնասել երիկամները և հանգեցնել սուր երիկամային անբավարարության՝

• արյան մակարդուկներ (թրոմբ) երիկամների և երիկամները շրջապատող երակներում և զարկերակներում
• խոլեստերինի կուտակումներ, որոնք արգելափակում են երիկամներում արյան հոսքը
• գլոմերուլոնեֆրիտ՝ երիկամների մանր զտիչների (գլոմերուլի) բորբոքում
• հեմոլիտիկ ուրեմիկ համախտանիշ՝ վիճակ, որն առաջանում է արյան կարմիր բջիջների (էրիթրոցիտներ) վաղաժամ քայքայման պատճառով
• վարակ, օրինակ՝ COVID-19 առաջացնող վիրուսով
• գայլախտ (լուպուս)՝ իմունային համակարգի խանգարում, որն առաջացնում է գլոմերուլոնեֆրիտ
• դեղորայք, ինչպիսիք են որոշ քիմիաթերապիայի դեղերը, հակաբիոտիկները և պատկերային հետազոտությունների ժամանակ օգտագործվող ներկանյութերը (կոնտրաստանյութեր)
• սկլերոդերմիա՝ հազվադեպ հանդիպող հիվանդությունների խումբ, որն ազդում է մաշկի և շարակցական հյուսվածքի վրա
• թրոմբոտիկ թրոմբոցիտոպենիկ պուրպուրա՝ հազվադեպ հանդիպող արյան հիվանդություն
• թույներ (տոքսիններ), ինչպիսիք են ալկոհոլը, ծանր մետաղները և կոկաինը
• մկանային հյուսվածքի քայքայում (ռաբդոմիոլիզ), որը հանգեցնում է քայքայման հետեւանքով առաջացած տոքսիններով երիկամների վնասման
• ուռուցքային բջիջների քայքայում (ուռուցքային լիզիս համախտանիշ), որը հանգեցնում է տոքսինների ազատման, որոնք էլ կարող են առաջացնել երիկամների վնասում:

Երիկամներում մեզի արգելափակում

Հիվանդությունները կամ վիճակները, որոնք արգելափակում են օրգանիզմից մեզի հեռացումը (միզային օբստրուկցիա) և կարող են բերել երիկամների սուր վնասման, ներառում են՝

• միզապարկի քաղցկեղ
• արյան մակարդուկներ (թրոմբ) միզուղիներում
• արգանդի վզիկի քաղցկեղ
• հաստ աղիքի քաղցկեղ
• շագանակագեղձի մեծացում (ադենոմա)
• երիկամների քարեր
• միզապարկը կառավարող նյարդերի վնասում
• շագանակագեղձի քաղցկեղ:

Ռիսկի գործոններ

Սուր երիկամային անբավարարությունը գրեթե միշտ զարգանում է մեկ այլ հիվանդության կամ վիճակի հետ կապված: Սուր երիկամային անբավարարության ռիսկը բարձրացնող հիվանդություններից և վիճակներից են՝

• հոսպիտալացում, հատկապես ինտենսիվ խնամք պահանջող ծանր վիճակի համար
• մեծ տարիք
• ձեռքերի կամ ոտքերի արյունատար անոթների խցանում (ծայրամասային զարկերակների հիվանդություն)
• շաքարային դիաբետ
• բարձր արյան ճնշում (հիպերտենզիա)
• սրտային անբավարարություն
• երիկամային հիվանդություններ
• լյարդային հիվանդություններ
• որոշ քաղցկեղներ և դրանց բուժում: