Սուր երիկամային անբավարարություն. պատճառներ

Սուր երիկամային անբավարարությունը երբեմն անվանում են նաև «երիկամների սուր վնասում», քանի որ կարող է առաջանալ բոլոր այն դեպքերում, երբ որևէ պատճառ կամ դրանցից մի քանիսը առաջացնում են երիկամների սուր վնասում:

Արդյունքում, երիկամներն արագորեն կորցնում են արյունը զտելու (ֆիլտրելու) իրենց յուրահատուկ ունակությունը, որն էլ բերում է սուր երիկամային անբավարարության:

Ընդհանուր առմամբ, սուր երիկամային անբավարարություն կարող է առաջանալ, երբ՝

• դուք ունեք որևէ հիվանդություն, որը նվազեցնում է դեպի ձեր երիկամներ արյան հոսքը
• դուք ունեք երիկամների ուղղակի ախտահարում կամ վնասում
• ձեր երիկամների միզատար խողովակները (միզածորաններ) խցանված են և նյութափոխանակության արգասիքները չեն կարողանանում մեզով հեռացվել ձեր օրգանիզմից:

Երիկամների արյունամատակարարման կրճատում

Բոլոր այն հիվանդություններն ու վիճակները, որոնք դանդաղեցնում են դեպի երիկամներ արյան հոսքի արագությունը, կարող են բերել երիկամների սուր վնասման՝

• արյան կամ հեղուկների կորուստ (սուր արյունահոսություն)
• արյան ճնշումը կտրուկ նվազեցնող (հիպոտենզիա) ճնշման և այլ դեղեր
• սրտամկանի ինֆարկտ
• սրտային հիվանդություններ
• վարակներ
• լյարդային անբավարարություն
• որոշ դեղեր, օրինակ՝ Ասպիրին, Իբուպրոֆեն, Նապրոքսեն և այլ համանման դեղեր
• սուր ալերգիկ ռեակցիա (անաֆիլաքսիա)
• ծանր այրվածքներ
• ծանր ջրազրկում:

Երիկամների ախտահարում կամ վնասում

Այս հիվանդությունները, վիճակները կամ գործոնները կարող են անմիջականորեն սուր վնասել երիկամները և բերել սուր երիկամային անբավարարության՝

• երիկամները շրջապատող երակների և զարկերակների խցանում արյան մակարդուկներով
• խոլեսթերինի կուտակումներ, որոնք կարող են արգելափակել երիկաների արյունամատակարարումը
• գլոմերուլոնեֆրիտ՝ երիկամների կծիկային զտիչների բորբոքում
• հեմոլիտիկ ուրեմիկ համախտանիշ՝ հիվանդություն, որն առաջանում է արյան կարմիր գնդիկների վաղ քայքայման պատճառով
• վարակներ
• համակարգային կարմիր գայլախտ (լուպուս)՝ իմունային համակարգի խանգարում, որը կարող է առաջացնել գլոմերուլոնեֆրիտ
• որոշ դեղեր, այդ թվում՝ որոշ քիմիոթերապևտիկ դեղեր, հակաբիոտիկներ և պատկերման հետազոտությունների ժամանակ օգտագործվող կոնտրաստանյութեր
• սկլերոդերմիա՝ հազվադեպ հանդիպող հիվանդությունների մի խումբ, որն ախտահարում է մաշկը և շարակցական հյուսվածքը (այդ թվում՝ երիկամներում)
• թրոմբոտիկ թրոմբոցիտոպենիկ պուրպուրա (Շենլեյ-Հենոխի հիվանդություն), որը հազվադեպ հանդիպող արյան հիվանդություն է
• թույլեր կամ տոքսիններ, օրինակ՝ ալկոհոլ, ծանր մետաղներ և կոկաին
• մկանային հյուսվածքի քայքայում (ռաբդոմիոլիզ), որի ժամանակ առաջացող թույները վնասում են երիկամների կծիկները
• ուռուցքային բջիջների քայքայում (ուռուցքային լիզիս համախտանիշ), որի դեպքում նույնպես առաջանում են կծիկներն ախտահարող թունավոր նյութեր:

Երիկամներում մեզի արգելափակում (բլոկադա)

Բոլոր այն հիվանդությունները կամ վիճակները, որոնք կարող են արգելափակել ձեր օրգանիզմից մեզի հեռացումը (միզային օբստրուկցիա), կարող են բերել երիկամների սուր վնասվան: Դրանցից են՝

• միզապարկի քաղցկեղ
• միզուղիների խցանում արյան մակարդուկներով
• արգանդի վզիկի քաղցկեղ
• հաստ աղու քաղցկեղ
• շագանակագեղձի մեծացում (ադենոմա)
• երիկամի քարեր
• միզապարկի գործունեությունն ապահովող նյարդերի վնասումներ կամ ախտահարումներ
• շագանակագեղձի քաղցկեղ:

Ռիսկի գործոններ

Սուր երիկամային անբավարարությունը գրեթե միշտ զարգանում է մեկ այլ հիվանդության կամ իրավիճակի հետ փոխկապված: Ձեզ մոտ երիկամների սուր վնասման ռիսկը բարձրացնող հիվանդություններից են՝

• հիվանդություններ, որոնք պահանջում են հիվանդանոցային բուժում, առավել ևս՝ անհետաձգելի բուժօգնություն
• մեծ տարիք
• ձեռքերի կամ ոտքերի արյունատար անոթների խցանում (ծայրամասային զարկերակների հիվանդություն)
• դիաբետ (շաքարախտ)
• բարձր արյան ճնշում (հիպերտենզիա)
• սրտային անբավարարություն
• երիկամային հիվանդություններ
• լյարդի հիվանդություններ
• որոշ քաղցկեղներ և դրանց բուժումներ: