Ուղեղի անոթների անևրիզմա

5 րոպե

Անևրիզման իրենից ներկայացնում է զարկերակի պատի փքվածություն: Ինչպես նշում է հիվանդության անվանումը, այս դեպքում մենք գործ ունենք ուղեղի զարկերակների վրա զարգացած անևրիզմայի հետ:

Եթե ուղեղային անևրիզման պատռվում է, զարգանում է ներուղեղային արյունահոսություն, որը շատ արագ կարող է առաջացնել անհետաձգելի բուժօգնություն պահանջող կյանքին սպառնացող վիճակ:

Ուղեղային անևրիզմայի պատռման գլխավոր ախտանիշը հանկարծակի սկսվող սուր գլխացավն է: Եթե ձեզ մոտ նման գանգատ է առաջացել, անհապաղ զանգեք 1-03 և կանչեք շտապբուժօգնություն:

Ի՞նչ է ուղեղի անոթների անևրիզման

Անևրիզման կարող է հայտնաբերվել գրեթե ամենուրեք: Այն զարգանում է, երբ արյունատար անոթի թուլացած պատն արտափքվում է՝ ձևավորելով արյունով լցված փոքր պարկանման գոյացություն: Ուղեղի զարկերակներում առաջացող անևրիզման կոչվում են նաև ներգանգային կամ ներուղեղային անևրիզմաներ:

Ուղեղի անոթների անևրիզման բավականին հաճախ հանդիպող հիվանդություն է: Որոշ մարդիկ ծնվում են ուղեղային անոթների թուլացած պատով, մյուսների մոտ այլ հիվանդությունները, օրինակ՝ աթերոսկլերոզ, զարկերակային գերճնշում, գանգուղեղային տրավմաներ, կարող են իրենք դառնալ անևրիզմայի առաջացման պատճառ:

Ուղեղային անևրիզմաները կարող են առաջանալ բոլոր տարիքային խմբերում, սակայն ավելի հաճախ հանդիպում են չափահասների շրջանում: Կանանց մոտ անևրիզման հանդիպում է ավելի հաճախ, քան տղամարդկանց մոտ:

Անևրիզմաները կարող են զարգանալ ուղեղի բոլոր շրջաններում, սակայն ավելի հաճախ ձևավորվում են գանգի հիմային շրջանի մեծ զարկերակների վրա:

Տարբերում են ուղեղային անևրիզմայի երկու տեսակներ՝

• պարկանման անևրիզմաներ, որոնք ամենատարածված տեսակն են և կարող են պատճառել ներուղեղային արյունազեղումներ
• իլիկանման անևրիզմաներ, որոնք ավելի հազվադեպ են պատռվում և արյունահոսում:

Երբ անևրիզման պատռվում է և արյունն արտահոսում է ուղեղային հյուսվածքներ, զարգանում է «արյունահոսող» կամ հեմոռագիկ ինսուլտ: Եթե պատռված անևրիզմայից արյունն արտահոսում է դեպի ուղեղը շրջապատող տարածություն, զարգանում է սուբարախնոիդալ արյունազեղում, իսկ եթե արյունն արտահոսում է բուն ուղեղային հյուսվածքների մեջ, ապա զարգանում է ներուղեղային արյունազեղում:

Անևրիզման ունի կրկնվելու հակում: Ուղեղային անևրիզմայով 5 հիվանդից 1-ի մոտ զարգանում է մեկ այլ անևրիզմա:

Ուղեղային անևրիզմայի ախտանիշները

Բազմաթիվ մարդիկ ունեն ուղեղային անոթների անևրիզմա՝ առանց իմանալու այդ մասին, և պատճառն այն է, որ այս հիվանդությունը կարող է ամիսներ և տարիներ շարունակ որևէ գանգատ կամ լուրջ ախտանշան չառաջացնել: Անևրիզմաները կարող են հայտնաբերվել միայն այն ժամանակ, երբ մարդը որևէ պատճառով անցնում է գլխուղեղի պատկերման որևէ հետազոտություն: Երբեմն, երբ անևրիզման խիստ մեծանում է, կարող են ի հայտ գալ աչքերի ետևում տեղակայված ցավեր, թմրածության և թուլության զգացողություններ, ընդհանուր թուլություն, տեսողական խնդիրներ կամ դեմքի մի կեսի թուլություն:

Երբ անևրիզման պատռվում է, այն գրեթե միշտ ուղեկցվում է հանկարծակի և սաստիկ գլխացավերով:

Պատռված անևրիզմայի մյուս նշաններից են՝

• երկտեսողություն
• սրտխառնոց) և փսխումներ
• պարանոցի մկանների ձգվածություն (կարկամվածություն)
• լուսավախություն (երբ ուժեղ լույսը դառնում է անտանելի)
• թուլություն ձեռքերում, ոտքերում կամ դեմքի մի կեսում
• շշմածություն և շփոթվածություն
• ցնցումներ
• գիտակցության կորուստ (կարճատև կամ երկարատև)
• ցավեր սրտի շրջանում:

Ուղեղային անևրիզմայի ախտորոշումը

Ուղեղի անոթների անևրիզման հաճախ հայտնաբերվում է գլխուղեղի պատկերման հետազոտությունների, օրինակ՝ ՄՌՏ-ի միջոցով: Նույն այս հետազոտությունները թույլ են տալիս ճշտելու, թե պատռված անևրիզմայի ժամանակ ուղեղի որ շրջաններում է կուտակվել արտահոսած արյունը:

Որոշ դեպքերում, հատկապես սուբարախնոիդալ արյունազեղումը հաստատելու համար, բժիշկը կարող է նշանակել նաև գոտկային պունկցիա, որի նպատակն է ճշտել, թե արդյոք ողնուղեղային հեղուկի մեջ առկա են արյան հետքեր:

Գլխուղեղի անոթային համակարգի և անևրիզմայի վերաբերյալ այլ մանրակրկիտ տվյալներ ստանալու համար բժիշկը կարող է նշանակել նաև անգիոգրիաֆիա:

Ուղեղային անևրիզմայի բուժումը

Հետազոտությունները վկայում են, որ եթե ուղեղի անևրիզման չափերով չի անցնում 10 մմ-ը, ապա դրա պատռվելու հավանականությունը խիստ փոքր է: Նման դեպքերում ձեզ հավանաբար խորհուրդ կտան պարբերաբար անցնել գլխուղեղի պատկերման հետազոտություններ և բուժել անևրիզմայի հավանական պատճառ հանդիսացող հիվանդությունը (օրինակ՝ բարձր արյան ճնշում):

Եթե անևրիզման պատռվել է, ապա մինչև հիվանդանոց տեղափոխվելը պետք է մնալ անկողմնում պառկած վիճակում և ընդունեք ցավազրկող դեղեր: Հիվանդանոցում ձեզ հավանաբար կառաջարկեն վիրահատություն, որի նպատակը ներուղեղային արյունահոսությունը դադարեցնելն է կամ ախտահարված անոթը ստենտավորելը (անգիոպլաստիկա):

Ուղեղային անևրիզմայի կանխարգելումը

Անևրիզման կանխարգելող որևէ հատուկ և արդյունավետ միջոց գոյություն չունի, սակայն կարող եք նվազեցնել վերջինիս պատռվելու ռիսկը: Եթե ձեզ մոտ ախտորոշել են ներուղեղային անևրիզմա, ապա կարող եք՝

• հրաժարվել ծխախոտից, եթե ծխող եք
• բուժել բարձր արյան ճնշումը, եթե ձեզ մոտ առկա է զարկերակային գերճնշում
• չօգտագործել հոգեխթանիչ դեղեր կամ նյութեր (օրինակ՝ կոկաին)
• անցնել առողջ և հավասարակշռված սննդակարգին և վարել ակտիվ ապրելակերպ (ֆիզիկական վարժանքներ և այլն, նախապես խորհրդակցելով ձեր բժշկի հետ):

Ե՞րբ դիմել բուժօգնության

Եթե ձեզ մոտ հանկարծակի առաջացել են սաստիկ ուժեղ գլխացավեր, անհապաղ զանգեք 1-03 և կանչեք շտապբուժօգնություն: