Կամպիլոբակտեր (կամպիլոբակտերիոզ)

4 րոպե

Կամպիլոբակտերը գաստրոէնտերիտի՝ լուծային հիվանդությունների 4 հիմնական պատճառներից մեկը հարուցող բակտերիա է:

Կամպիլոբակտերային վարակը կամ կամպիլոբակտերիոզ հիվանդությունը պատճառում է 1-2 շաբաթ տևողությամբ փորլուծությամբ ընթացող գաստրոէնտերիտ: Բազմաթիվ մարդիկ վերականգնվում են այս վարակից, եթե անցնում են հանգիստ օրակարգի և խմում են առատ հեղուկներ, սակայն ըստ անհրաժեշտության բժիշկը կարող է նաև նշանակել հակաբիոտիկներ: Հազվադեպ կամպիլոբակտերը կարող է առաջացնել այլ հիվանդություններ ևս:

Կամպիլոբակտերիոզի պատճառը

Կամպիլոբակտերիոզը կամ կամպիլոբակտերիալ վարակը հարուցվում է կամպիլոբակտերիա (Campylobacter) ցեղի բակտերիաներով: Կամպիլոբակտերն ունի մոտ 15 տեսակ, որոնք մարդու մոտ առաջացնում են աղեսատամոքսային համակարգի տարբեր հիվանդություններ, այդ թվում՝ նաև լուծային: Առավել տարածված է Campylobacter jejuni տեսակը (90%), ինչպես նաև Campylobacter coli և Campylobacter lari տեսակները:

Ի տարբերություն այլ միկրոօրգանիզմների, որոնք առաջացնում են սննդային թունավորում, կամպիլոբակտերը հաճախ չի պատճառում բազմաթիվ մարդկանց միաժամանակ ախտահարող գաստրոէնտերիտի բռնկումներ: Այն սովորաբար առաջացնում է հիվանդության միայն մեկուսացված՝ առանձին դեպքեր:

Դուք կարող եք վարակվել կամպիլոբակտերով, եթե՝

• ուտեք հում կամ պատշաճ ջերմային մշակման չենթարկված թռչնամիս կամ այլ մսեղեն
• ուտեք սննդամթերք, որն աղտոտված է վարակված հում մսով
• ուտեք հում ծովամթերք, մասնավորապես՝ ոստրե (устрица)
• խմեք ոչ պաստերիզացված (հում կամ վարակված) կաթ
• խմեք կամ շփվեք վարակված ջրի հետ
• շփվեք վարակված տնային կամ ընտանի կենդանիների հետ:

Կամպիլոբակտերով վարակվելու հավանականությունը բարձրանում է, եթե ունեք թուլացած իմունային համակարգ կամ թերսնուցված վիճակում եք:

Կամպիլոբակտերիոզի ախտանիշները

Ախտանիշները սովորաբար ի հայտ են գալիս վարակվելուց 2-5 օր հետո: Հիվանդությունը սկսվում է մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացմամբ, որին հաջորդում են ստամոքսի շրջանի կծկանքային ցավերը և փորլուծությունը, որը կարող է նաև պարունակել արյան հետքեր: Կամպիլոբակտերով վարակված մարդկանց մեծ մասի մոտ փսխում չի դիտվում:

Հիվանդությունը սովորաբար տևում է 1-2 շաբաթ:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Եթե ձեր երեխան 12 ամսականից փոքր է, ապա կամպիլոբակտերային վարակի որևէ ախտանշան հայտնաբերելիս դիմեք ձեր բժշկին կամ մանկաբույժին:

Ավելի մեծ երեխաները կամ չափահասները պետք է այցելեն իրենց բժշկին կամ մանկաբույժին, եթե առկա է հետևյալ նշաններից որևէ մեկը՝

• ջրազրկման նշաններ, օրինակ՝ միզարձակության կրճատում, քնկոտություն կամ բերանի լորձաթաղանթի չորություն
• մարմնի ջերմաստիճանի խիստ բարձրացում (տենդ)
• արյունային լուծ
• ստամոքսի շրջանի սուր և կտրտող բնույթի ցավեր
• ավելի քան երկու օր տևող փորլուծություն:

Կարևոր է նաև ինքնաբուժմամբ չզբաղվելը: Անտեղի մի օգտագործեք հակաբիոտիկներ, որոնք կարող են հանգեցնել ինչպես հիվանդության քրոնիկացմանը կամ դեղակայուն ձևերի զարգացմանը:

Կամպիլոբակտերիոզի բարդությունները

Խիստ հազվադեպ կամպիլոբակտերային վարակը կարող է բերել որոշ բարդությունների, այդ թվում՝

• Գիյեն-Բարեի համախտանիշ՝ նյարդային հիվանդություն, որն առաջացնում է հաճախ մի քանի շաբաթից մինչև ամիսներ տևող թուլություն կամ կաթված (պարալիչ)
• ռեակտիվ հոդաբորբ (արթրիտ), երբ հոդերն այտուցվում և դառնում են ցավոտ, որը սովորաբար տևում է 3-12 ամիս
• սեպսիս (սեպտիցեմիա՝ «արյան թունավորում» կամ «արյան վարակ»)
• մենինգիտ (ուղեղաթաղանթների վարակային բորբոքում)
• միզուղիների վարակ:

Կամպիլոբակտերի ախտորոշումը

Կամպիլոբակտերը կարող է ճշգրիտ ախտորոշվել միայն կղանքի կամ արյան մանրէաբանական հետազոտությամբ: Բժիշկը կարող է ձեզ խնդրել, որպեսզի կղանքի նմուշառումը կատարվի միայն ձեր խիստ վատ ինքնազգացողության կամ կղանքում արյուն հայտնվելու դեպքում:

Կամպիլոբակտերիոզի բուժումը

Կամպիլոբակտերով վարակված մարդկանց մեծ մասը մի քանի օրվա ընթացքում լավանում է առանց որևէ բժշկական օգնության:

Գաստրոէնտերիտի ախտանիշների բուժման լավագույն բուժումը հանգիստն է և առատ հեղուկներ ընդունելը:

• Ապահովեք ջրի համարժեք մուտքն օրգանիզմ՝ խմելով առատ հեղուկներ, օրինակ՝ խմելու ռեհիդրատացիոն լուծույթներ, որոնք առանց դեղատոմսի վաճառվում են բազմաթիվ դեղատներում:
• Եթե տանը չունեք ռեհիդրատացիոն լուծույթներ, ապա կարող եք օգտագործել նոսրացված հյութեր կամ այլ ոչ գազավորված ըմպելիքներ (խառնեք 1 չափաբաժին հյութը 4 չափաբաժին ջրի հետ (օրինակ՝ 40 մլ հյութը 160 մլ ջրի հետ):
• Նույն կերպ, կարող եք օգտագործել կորդիալ (քաղցրահամ մրգային թուրմ), որի ժամանակ պետք է խառնել 1 չափաբաժին կորդիալը 20 չափաբաժին ջրի հետ (օրինակ՝ 5 մլ կորդիալը 100 մլ ջրի հետ):
• Խուսափեք փսխման կամ լուծի դեմ դեղեր օգտագործելուց, քանի դեռ բժիշկը չի նշանակել դրանք:
• Այցելեք ձեր բժշկին, եթե ախտանիշները սուր կամ ծանր են: Անհրաժեշտության դեպքում բժիշկը կարող է նշանակել հակաբիոտիկներ:

Կամպիլոբակտերի կանխարգելումը

Դուք կարող եք նվազեցնել կամպիլոբակտերով վարակվելու ռիսկը, եթե խուսափեք «ռիսկային» սննդամթերքներից և պահպանեք անձնական հիգիենա: «Ռիսկային» մթերքներից են՝

• հում կամ պատշաճ ջերմային մշակման չենթարկված մսեղեն, հատկապես՝ թռչնամիս
• հում ծովամթերք, մասնավորապես՝ ոստրե (устрица)
• ոչ պաստերիզացված (հում) կաթ:

Կարևոր է նաև, որ խոհանոցում կամ սննդամթերը պահպանելիս հետևեք սննդի անվտանգության կանոններին: Օրինակ, այս կանոնները պահպանելը կանխարգելում է մի սննդամթերից մյուսը վարակի տարածումը (երբ հում հավն առանձնացվում է թարմ կամ եփած սննդամթերքից): Մշտապես լվացեք ձեռքերը, հատկապես հում թռչնամսին կամ այլ մսերին դիպչելուց հետո:

Կամպիլոբակտերով վարակումից կարող եք խուսափել նաև այս միջոցներով`

• օգտագործեք միայն ստուգված սննդամթերք, մի գնեք կասկածելի տեղերում վաճառվող մթերքներ, հատկապես միս, կաթնամթերք և ձու
• խմեք միայն մաքուր և ախտահանված ջուր, իսկ կասկածի դեպքում օգտագործեք եռացնելուց հետո
• մի լողացեք կասկածելի ջրամբարներում:

Կամպիլոբակտերի տարածումը կանխարգելելու համար դուք պետք է նաև՝

• մնացեք տանը կամ պահեք հիվանդ երեխային տանը, քանի դեռ ձեր կամ նրա մոտ փորլուծության վերանալուց հետո չի անցել 24 ժամ (կամ 48 ժամ, եթե աշխատում եք խնամքի կամ սննդի կետում)
• խուսափեք լովավազան այցելելուց, քանի դեռ փորլուծության վերանալուց հետո չի անցել 24 ժամ
• մշտապես լվացեք ձեռքերը տնային կամ ընտանի կենդանիների հետ շփվելուց հետո
• եթե լողացնում եք երեխային, ծածկեք նրան լավ ֆիլտրող ջրաանթափանց վարտիքով: