Գաստրոպարեզ

Գաստրոպարեզը հիվանդություն է, որն ախտահարում է ստամոքսը՝ առաջացնելով տհաճություն պատճառող մի շարք ախտանիշներ:

Այս հոդվածում ձեզ կներկայացվեն գաստրոպարեզի պատճառներն ու բուժման տարբերակները:

Ի՞նչ է գաստրոպարեզը

Գաստրոպարեզը մի վիճակ է, երբ սնունդը ստամոքսում մնում է ավելի երկար, քան նորմայում է:

Ստամոքսի հարթ մկաններից կազմված մկանաշերտի թելերն ունեն տարբեր ուղղություններ: Այդ մկաններն ապահովում են ստամոքսի տարատեսակ «նպատակային» կծկումները: Օրինակ, ստամոքսաելքում հաստանալով՝ օղակաձև մկանաթելերը կազմում են ելքի սեղմանը (սֆինկտեր), իսկ լորձաթաղանթն առաջացնում է շրջանաձև ծալք, որը ստամոքսաելքի փականն է: Սրանք ստամոքսաելքի անցքը փակ են պահում այնքան ժամանակ, մինչև ստամոքսում ավարտվում է մարսողության պրոցեսը, որից հետո սննդախույսը մղվում է առաջ՝ դեպի բարակ աղիներ (12-մատնյա):

Եթե դուք ունեք գաստրոպարեզ, ձեր ստամոքսի մկանների ներդաշնակ աշխատանքը խաթարված է: Ստամոքսում կուտակցված սնունդը չի կարողանում նորմալ կերպով մանրանալ և մնում է ստամոքսում ավելի երկար, քան անհրաժեշտ է:

Որո՞նք են գաստրոպարեզի պատճառները

Գաստրոպարեզի զարգացման ռիսկը բարձրացնում է, եթե դուք ունեք դիաբետ (շաքարախտ), որի բարդություններից մեկը վատ վերահսկվող գլյուկոզի մակարդակի պայմաններում ստամքսի մկանների նյարդերի ախտահարումն է:

Այլ պատճառներից են՝

• ստամոքսի ներգրավմամբ որևէ վիրահատություն
• որոշ հիվանդություններ, օրինակ՝ Պարկինսոնի հիվանդություն, ցրված սկլերոզ, սկլերոդերմիա կամ ամիլոիդոզ
• որոշ դեղերի ընդունում, օրինակ՝ ափիոնատիպ թմրամիջոցներ (օփիոիդներ) և որոշ հակադեպրեսանտներ:

Որոշ դեպքերում, գաստրոպարեզի որևէ ակնհայտ պատճառ չի գտնվում:

Գաստրոպարեզի ախտանիշները

Եթե դուք ունեք գաստրոպարեզ, հավանակար կզգաք, որ ձեր ընդունած սնունդը նորմալ չեք մարսում և սնունդ ընդունելուց հետո ի հայտ են գալիս ստամոքսի փքվածության զգացում և սրտխառնոց:

Որոշ մարդկանց մոտ կարող են առաջանալ նաև՝

• փսխում, սովորաբար՝ սնունդ ընդունելուց հետո
• սնունդ ընդունելուց հետո ստամոքսի խիստ լցվածության զգացում
• ռեֆլյուքս կամ այրոցքի (изжога) զգացում
• որովայնի վերին (վերորովայն) շրջանում ծանրության զգացում կամ ցավ
• որովայնի փքվածության զգացում (մետեորիզմ)
• փորլուծություն, սովորաբար՝ գիշերները
• ախորժակի անկում
• մարմնի կշռի կորուստ:

Եթե կարծում եք, որ ձեզ մոտ կարող է լինել գաստրոպարեզ, դիմեք ձեր բժշկին:

Գաստրոպարեզի ախտորոշումը

Գաստրոպարեզն ախտորոշելիս բժիշկը կզրուցի ձեզ հետ, կզննի ձեզ (օրինակ՝ կշոշափի ձեր որովայնը) և կնշանակի որոշ արյան հետազոտություններ:

Ձեզ կարող են նաև ուղեգրել այլ հետազոտությունների, օրինակ՝ «ստամոքսի դատարկման հետազոտություն», սոնոգրաֆիա կամ էնդոսկոպիա (օրինակ՝ գաստրոսկոպիա):

Գաստրոպարեզի վարումը

Թեև գաստրոպարեզը բուժելի չէ, կան ախտանիշները մեղմացնող բուժական միջոցներ, այդ թվում՝

• փոքր չափաբաժիններով սննդի ընդունում
• դյուրամարս սննդի ընդունում
• դեղեր, որոնք բարելավում են ստամոքսի կծկողական գործունեությունը և մեղմացնում սրտխառնոցի զգացումը:

Եթե սննդակարգի փոփոխություններով և դեղերով ձեր ախտանիշները չեն մեղմանում, բժիշկը կարող է առաջարկել ստամոքսի մեջ հատուկ փեյսմեյքերի տեղադրում, որը խթանում է ստամոքսի մկանների կծկողունակությունը: Զրուցեք այս թեմայով ձեր բժշկի հետ:

Խիստ ծանր դեպքերում ձեզ կարող է առաջարկվել ստամոքսի և 12-մատնյա աղու միջև առկա «փականի» մեջ բոտոքսի ներարկում, սնուցող խողովակի տեղադրում կամ վիրահատություն: