Գաստրոպարեզ

Գաստրոպարեզը հիվանդություն է, որն ախտահարում է ստամոքսը՝ առաջացնելով տհաճություն պատճառող մի շարք ախտանիշներ:

Ի՞նչ է գաստրոպարեզը

Գաստրոպարեզը մի վիճակ է, երբ սնունդը ստամոքսում մնում է նորմայից ավելի երկար:

Ստամոքսի հարթ մկաններից կազմված մկանաթելերն ունեն տարբեր ուղղություններ: Այդ մկաններն ապահովում են ստամոքսի տարատեսակ «նպատակային» կծկումները: Օրինակ, ստամոքսաելքում հաստանալով՝ օղակաձև մկանաթելերը կազմում են ելքի սեղմանը (սֆինկտեր), իսկ լորձաթաղանթն առաջացնում է շրջանաձև ծալք, որը ստամոքսաելքի փականն է: Սեղանը և փականը ստամոքսաելքը փակ են պահում այնքան ժամանակ, մինչև ստամոքսում ավարտվի մարսողությեւնը, որից հետո սննդախույսը մղվում է առաջ՝ դեպի 12-մատնյա աղի։

Եթե ունեք գաստրոպարեզ, ստամոքսի մկանների ներդաշնակ աշխատանքը խաթարված է: Ստամոքսում կուտակցված սնունդը չի կարողանում նորմալ կերպով մանրանալ և մնում է ստամոքսում ավելի երկար, քան պետք է:

Որո՞նք են գաստրոպարեզի պատճառները

Գաստրոպարեզի զարգացման ռիսկը բարձրանում է, եթե

ունեք դիաբետ (շաքարախտ), որի բարդություններից մեկը վատ վերահսկվող գլյուկոզի մակարդակի պայմաններում ստամքսի մկանների նյարդերի ախտահարումն է:

Այլ պատճառներից են՝

• ստամոքսի վիրահատություն
• որոշ հիվանդություններ, օրինակ՝ Պարկինսոնի հիվանդություն, ցրված սկլերոզ, սկլերոդերմիա կամ ամիլոիդոզ
• որոշ դեղամիջոցներեր, օրինակ՝ ափիոնատիպ թմրամիջոցներ (օփիոիդներ) և հակադեպրեսանտներ:

Երբեմն գաստրոպարեզի որևէ ակնհայտ պատճառ չի գտնվում:

Գաստրոպարեզի ախտանիշները

Գաստրոպարեզի ժամակ հավանակար կզգաք, որ սնունդը նորմալ չեք մարսում և ի հայտ են գալիս ստամոքսի փքվածության զգացում և սրտխառնոց:

Որոշ մարդկանց մոտ կարող են առաջանալ նաև՝

• փսխում, սովորաբար՝ սնունդ ընդունելուց հետո
• սնունդ ընդունելուց հետո ստամոքսի խիստ լցվածության զգացում
• ռեֆլյուքս կամ այրոցք (изжога)
• վերորովայնային ծանրության զգացում կամ ցավ
• որովայնի փքվածության զգացում (փորափքանք կամ մետեորիզմ)
• փորլուծություն, սովորաբար՝ գիշերները
• ախորժակի անկում
• քաշի կորուստ:

Գաստրոպարեզի ախտորոշումը

Գաստրոպարեզն ախտորոշելիս բժիշկը կզրուցի և կզննի ձեզ (օրինակ՝ կշոշափի ձեր որովայնը) և կնշանակի որոշ արյան թեստեր:

Ձեզ նաև կարող են ուղեգրել այլ հետազոտությունների, օրինակ՝ «ստամոքսի դատարկման հետազոտություն», սոնոգրաֆիա կամ էնդոսկոպիա (օրինակ՝ գաստրոսկոպիա):

Գաստրոպարեզի բուժումը

Գաստրոպարեզը բուժելի չէ, սակայն կան գանգատները մեղմացնող որոշ միջոցներ, այդ թվում՝

• սննդի ընդունում փոքր չափաբաժիններով
• դյուրամարս սննդի ընդունում
• դեղամիջոցներ, որոնք բարելավում են ստամոքսի կծկողական գործունեությունը և մեղմացնում սրտխառնոցի զգացումը:

Եթե սննդակարգի փոփոխություններով և դեղամիջոցներով ախտանիշները չեն մեղմանում, բժիշկը կարող է առաջարկել ստամոքսի մեջ հատուկ փեյսմեյքերի տեղադրում, որը խթանում է ստամոքսի մկանների կծկողունակությունը: Զրուցեք այս թեմայով բժշկի հետ:

Խիստ ծանր դեպքերում կարող է առաջարկվել ստամոքսի և 12-մատնյա աղու միջև առկա «փականի» մեջ բոտոքսի ներարկում, սնուցող խողովակի տեղադրում կամ վիրահատություն: