Պատճառներ - Ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղ

Դեռևս պարզ չէ, թե ինչն է առաջացնում ենթաստամոքսային գեղձի կամ պանկրեատիկ քաղցկեղ:

Բժիշկները հայտնաբերել են որոշ գործոններ, որոնք կարող են մեծացնել քաղցկեղի այս տեսակի ռիսկը, ներառյալ ծխելը և որոշակի ժառանգական գենային մուտացիաների առկայությունը:

Ենթաստամոքսային գեղձի գործառույթը

Ձեր ենթաստամոքսային գեղձի (պանկրեասի) երկարությունը մոտ 15 սանտիմետր է և ունի կողքի վրա շրջված տանձի տեսք: Այն դեպի արյան հուն ներզատում է հորմոններ, ներառյալ՝ ինսուլին, որն իրականացնում է ձեր կերած մթերքներում առկա շաքարի (գլյուկոզի) յուրացմանը: Եվ այս գեղձն արտադրում է մարսողական հյութեր, որոնք օգնում են ձեր օրգանիզմին մարսել (տարալուծել) սնունդը և ներծծել սննդանյութերը:

Ինչպե՞ս է զարգանում ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղը

Ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղն առաջանում է, երբ գեղձային բջիջների ԴՆԹ-ում զարգանում են փոփոխություններ (մուտացիաներ): Բջջի ԴՆԹ-ն պարունակում է հրահանգներ, որոնք բջջին ուղղորդում են, թե ինչ անել: Այս մուտացիաները բջիջներին ստիպում են անվերահսկելի աճել և շարունակել ապրել, երբ նորմալ բջիջները մահանում են: Կուտակվող ոչ նորմալ բջիջները կարող են առաջացնել ուռուցք: Չբուժվելու դեպքում ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղային բջիջները կարող են տարածվել մոտակա օրգաններ և արյունատար անոթներ, ինչպես նաև օրգանիզմի հեռավոր շրջաններ (կոչվում են մետաստազներ):

Ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղների մեծ մասը սկսվում է ենթաստամոքսային գեղձի ծորանները ծածկող բջիջներից: Քաղցկեղի այս տեսակը կոչվում է ենթաստամոքսային գեղձի ադենոկարցինոմա կամ ենթաստամոքսային գեղձի էկզոկրին քաղցկեղ: Ավելի հազվադեպ քաղցկեղ կարող է առաջանալ ենթաստամոքսային գեղձի հորմոն արտադրող (նեյրոէնդոկրին) բջիջներում: Քաղցկեղի այս տեսակները կոչվում են ենթաստամոքսային գեղձի նեյրոէնդոկրին ուռուցքներ, կղզյակային բջիջների ուռուցքներ կամ ենթաստամոքսային գեղձի էնդոկրին քաղցկեղ:

Ռիսկի գործոններ

Ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղի ռիսկը մեծացնող գործոններից են՝

• ծխելը
• շաքարային դիաբետ
• ենթաստամոքսային գեղձի քրոնիկ բորբոքում (քրոնիկ պանկրեատիտ)
• գենետիկ համախտանիշների ընտանեկան պատմություն (անամնեզ), որոնք կարող են մեծացնել քաղցկեղի ռիսկը, ինչպիսիք են BRCA2 գենի մուտացիան, Լինչի համախտանիշը և ընտանեկան ատիպիկ խալ-չարորակ մելանոմայի (FAMMM) համախտանիշը
• ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղի ընտանեկան պատմություն (անամնեզ)
• գիրություն
• ավելի մեծ տարիք, քանի որ մարդկանց մեծ մասը ախտորոշվում է 65 տարեկանից հետո:

Մեծածավալ մի հետազոտությամբ ցույց է տրվել, որ ծխելու, երկարատև դիաբետի և վատ սննդակարգի համադրությունն ավելի է մեծացնում ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղի առաջացման ռիսկը, քան այս գործոններից միայն որևէ մեկն՝ առանձին վերցրած: