Պատճառներ - Պերիֆերիկ նեյրոպաթիա

Ծայրամասային կամ պերիֆերիկ նեյրոպաթիան նյարդային վնասում է, որն առաջանում է մի քանի տարբեր առողջական խնդիրների պատճառով:

Ծայրամասային նեյրոպաթիա առաջացնող հիվանդությունները և խնդիրները ներառում են հետևյալը:

• Աուտոիմուն հիվանդություններ. այս խմբին են պատկանում Շյոգրենի համախտանիշը, համակարգային կարմիր գայլախտը (լուպուս), ռևմատոիդ արթրիտը, Գիլեն-Բարեի համախտանիշը, քրոնիկ բորբոքային դեմելինացնող պոլինևրոպաթիան և վասկուլիտը: Բացի այդ, որոշ քաղցկեղներ, որոնք կապված են իմունային համակարգի հետ, նույնպես կարող են առաջացնել պոլինևրոպաթիա: Սա աուտոիմուն խանգարման ձև է, որը կոչվում է պարանեոպլաստիկ համախտանիշ:
• Շաքարային դիբետ և մետաբոլիկ համախտանիշ. սա ամենատարածված պատճառն է: Դիաբետով հիվանդ մարդկանց մոտ կեսից ավելիի շրջանում զարգանում է նեյրոպաթիայի մի տեսակ, որը հայտնի է որպես դիաբետիկ նեյրոպաթիա:
• Վարակներ. դրանք ներառում են որոշակի վիրուսային կամ բակտերիալ վարակներ, այդ թվում՝ Լայմի հիվանդություն, հերպես, հեպատիտներ B և C, բորոտություն, դիֆթերիա և ՄԻԱՎ:
• Ժառանգական խանգարումներ. որոշ գենետիկ խանգարումներ, ինչպիսին է Շարկո-Մարի-Տուտի հիվանդությունը, հանդիսանում են նեյրոպաթիայի ժառանգական տեսակներ և հանդիպում են որոշ ընտանիքներում:
• Ուռուցքներ. քաղցկեղային գոյացությունները, որոնք նաև կոչվում են չարորակ, և ոչ քաղցկեղային գոյացությունները, որոնք նաև կոչվում են բարորակ, կարող են աճել նյարդերի վրա կամ սեղմել-ճնշել դրանք:
• Ոսկրածուծի խանգարումներ. օրինակներից են մոնոկլոնալ գամոպաթիան՝ միելոմայի հազվագյուտ ձև, որն ազդում է ոսկորների վրա, լիմֆոման և ամիլոիդոզը: Այս դեպքում արյան մեջ հայտնվում է սպիտակուց, որը նորմայում բացակայում է:
• Այլ հիվանդություններ. դրանք ներառում են նյութափոխանակային (մետաբոլիկ) վիճակներ, ինչպիսիք են երիկամային հիվանդությունը, լյարդային հիվանդությունը և վահանաձև գեղձի անբավարարությունը, որը նաև հայտնի է որպես հիպոթիրեոզ:

Նեյրոպաթիաների այլ պատճառները ներկայացված են ստորև:

• Ալկոհոլի օգտագործման խանգարում. ալկոհոլի օգտագործման խանգարում (ալկոհոլիզմ) ունեցող մարդկանց կողմից թերսնուցումը և վիտամինների վատ ներծծումը կարող են հանգեցնել օրգանիզմում անփոխարինելի վիտամինների ցածր քանակի:
• Թույների (տոքսինների) ազդեցություն. նեյրոպաթիայի և այլ խանգարումների հանգեցնող թունավոր նյութերից են արդյունաբերական քիմիկատները և ծանր մետաղները, ինչպիսիք են կապարը և սնդիկը:
• Դեղամիջոցներ. որոշ դեղամիջոցներ, հատկապես քաղցկեղի բուժման մեջ նշանակվող քիմիոթերապիան, կարող են առաջացնել ծայրամասային նեյրոպաթիա:
• Նյարդի վնասվածք կամ ճնշում նյարդի վրա. վնասվածքները, ինչպիսիք են ավտոճանապարհային պատահարներից, ընկնելուց կամ սպորտային վնասվածքներից առաջացածները, կարող են խախտել ծայրամասային նյարդի ամբողջականությունը կամ վնասել նյարդերը: Նյարդերի վրա ճնշում կարող է առաջանալ գիպս դնելուց, հենակներ օգտագործելուց կամ կրկնողական շարժումներից, ինչպիսին է երկար ժամանակ մեքենագրելը (համակարգչի ստեղնաշարն օգտագործելը):
• Վիտամինների ցածր մակարդակ. B խմբի վիտամինները, այդ թվում՝ B1, B6 և B12-ը, ինչպես նաև պղինձն ու վիտամին E-ն չափազանց կարևոր են նյարդերի առողջական վիճակը պահպանելու համար:

Որոշ դեպքերում նեյրոպաթիայի որևէ ակնհայտ պատճառ չի հաջողվում հայտնաբերվել: Սա կոչվում է իդիոպաթիկ ծայրամասային նեյրոպաթիա:

Ռիսկի գործոններ

Ծայրամասային նեյրոպաթիայի ռիսկի գործոններից են՝

• շաքարային դիաբետ, հատկապես, երբ արյան շաքարի մակարդակը լավ չի վերահսկվում
• ալկոհոլի չարաշահում
• օրգանիզմում վիտամինների, մասնավորապես, վիտամին B12-ի ցածր մակարդակներ
• վարակներ, ինչպիսիք են Լայմի հիվանդությունը, հերպեսը, հեպատիտներ B և C և ՄԻԱՎ
• աուտոիմուն հիվանդություններ, ինչպիսիք են ռևմատոիդ արթրիտը և գայլախտը (լուպուս), որոնց դեպքում օրգանիզմի իմունային համակարգը հարձակվում է սեփական հյուսվածքների վրա
• երիկամային, լյարդային կամ վահանաձև գեղձի խանգարումներ
• թույների ազդեցություն
• կրկնվող շարժումներ, ինչպիսիք են որոշակի աշխատանքներ կատարելը
• նեյրոպաթիայի ընտանեկան պատմություն (անամնեզ):