Ախտորոշում - Շագանակագեղձի քաղցկեղ

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշումը ներառում է տարբեր մակարդակներ՝ սկսած առողջ տղամարդկանց սքրինինգից մինչև քաղցկեղի, ագրեսիվության ու տարածման ախտորոշում:

Շագանակագեղձի քաղցկեղի սքրինինգ

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտանիշ չունեցող առողջ տղամարդկանց հետազոտումը հակասական է: Բժշկական կազմակերպությունների միջև որոշակի տարաձայնություններ կան, թե արդյոք հետազոտման օգուտները գերակշռում են հնարավոր ռիսկերին:

Բժշկական կազմակերպությունների մեծ մասը խրախուսում է 50-ն անց տղամարդկանց իրենց բժիշկների հետ քննարկել շագանակագեղձի քաղցկեղի սքրինինգի դրական և բացասական կողմերը: Քննարկումը պետք է ներառի ձեր ռիսկի գործոնների և սքրինինգի վերաբերյալ ձեր նախասիրությունների գնահատումը:

Դուք կարող եք քննարկումը սկսել ավելի շուտ, եթե սևամորթ եք, ունեք շագանակագեղձի քաղցկեղի ընտանեկան պատմություն կամ այլ ռիսկային գործոններ:

Շագանակագեղձի սքրինինգյին թեստերը կարող են ներառել հետևյալը:

• Ուղիղաղիքային մատնային քննություն. ձեր բժիշկը մտցնում է օծած ձեռնոցով մատը ձեր ուղիղ աղիքի մեջ՝ շոշափելու ձեր շագանակագեղձը, որը կից է ուղիղ աղիքին: Եթե ձեր բժիշկը հայտնաբերում է գեղձի բնույթի, ձևի կամ չափի որևէ փոփոխություն, ձեզ կարող են անհրաժեշտ լինել լրացուցիչ թեստեր:
• Պրոստատ-սպեցիֆիկ հակածնի (PSA) թեստ. արյան նմուշը վերցվում է ձեր ձեռքի երակից և ստուգվումPSA-ի համար՝ մի նյութ, որը բնականում արտադրվում է ձեր շագանակագեղձի կողմից: Ձեր արյան մեջ PSA-ի փոքր քանակությունը նորմալ է: Այնուամենայնիվ, եթե հայտնաբերվի սովորականից բարձր մակարդակ, դա կարող է վկայել շագանակագեղձի վարակի, բորբոքման, մեծացման կամ քաղցկեղի մասին:

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշում

Եթե շագանակագեղձի քաղցկեղի սքրինինգը հայտնաբերում է նորմայից շեղում, ձեր բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ հետազոտություններ՝ պարզելու, թե արդյոք դուք ունեք շագանակագեղձի քաղցկեղ:

• Գերձայնային հետազոտություն (սոնոգրաֆիա). ուղիղաղիքային (տրանսռեկտալ) սոնոգրաֆիայի ժամանակ սիգարի չափի և ձևի փոքր տվիչ (տրանսդյուսեր) է տեղադրվում ուղիղ աղիքի մեջ: Տվիչը արձակում և ընդունում է ձայնային ալիքներ՝ ձեր շագանակագեղձի պատկերը ստեղծելու համար:
• Մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիա (ՄՌՏ). որոշ իրավիճակներում ձեր բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ շագանակագեղձի ՄՌՏ հետազոտություն՝ ավելի մանրամասն պատկեր ստեղծելու համար: ՄՌՏ պատկերները կարող են օգնել ձեր բժշկին, որ պլանավորի շագանակագեղձի հյուսվածքի նմուշներ հեռացնելու միջամտություն (բիոպսիա):
• Շագանակագեղձի հյուսվածքի նմուշառում (բիոպսիա). որպեսզի որոշի, թե արդյոք շագանակագեղձում կան քաղցկեղային բջիջներ, ձեր բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ ձեր շագանակագեղձից բջիջների նմուշառման միջամտություն (շագանակագեղձի բիոպսիա): Հյուսվածքի նմուշը հետազոտվում է լաբորատորիայում՝ որոշելու, թե արդյոք առկա են քաղցկեղային բջիջներ:

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ագրեսիվության որոշում

Շագանակագեղձի քաղցկեղի հաստատումից հետո հաջորդ քայլը քաղցկեղային բջիջների ագրեսիվության մակարդակի (աստիճանի) որոշումն է: Սա ցույց է տալիս, թե որքանով է ուռուցքային հյուսվածքը տարբերվում է շագանակագեղձի նորմալ հյուսվածքից և ուռուցքի աճի հավանական արագությունը։ Բարձր աստիճանը նշանակում է, որ քաղցկեղն ավելի արագ է աճում և ավելի հավանական է, որ արագորեն տարածվի:

Քաղցկեղի ագրեսիվությունը որոշելու համար օգտագործվող մեթոդները ներառում են հետևյալը:

• Գլիսոնի սանդղակ. ամենահաճախ կիրառվող սանդղակը, որն օգտագործվում է շագանակագեղձի քաղցկեղային բջիջների աստիճանը գնահատելու համար, կոչվում է Գլիսոնի սանդղակ: Գլիսոնի սանդղակ միավորում է երկու թվեր և կարող է տատանվել 2-ից (ոչ ագրեսիվ քաղցկեղ) մինչև 10 (շատ ագրեսիվ քաղցկեղ), թեև միջակայքի ստորին սահմանակետն այնքան էլ հաճախ չի օգտագործվում: Շագանակագեղձի բիոպսիայի նմուշները գնահատելու համար օգտագործվող Գլիսոնի սանդղակների մեծ մասը տատանվում է 6-ից 10-ի սահմաններում: 6 միավորը ցույց է տալիս ցածր աստիճանի շագանակագեղձի քաղցկեղ, 7 միավորը վկայում է շագանակագեղձի միջին աստիճանի քաղցկեղի մասին, իսկ 8-ից 10 միավորները ցույց են տալիս բարձր աստիճանի քաղցկեղ:
• Գենոմային թեստ. Գենոմային թեստը հետազոտում է ձեր շագանակագեղձի քաղցկեղի բջիջները՝ որոշելու, թե որ գենային մուտացիաներն են առկա: Այս տեսակի թեստը կարող է ձեզ ավելի շատ տեղեկություններ տալ ձեր կանխատեսման մասին (պրոգնոզ): Սակայն պարզ չէ, թե ով կարող է առավել շահել այս տեղեկությունից, ուստի թեստերը լայնորեն չեն կիրառվում: Գենոմային թեստերը անհրաժեշտ չեն շագանակագեղձի քաղցկեղով հիվանդ յուրաքանչյուր մարդու համար, սակայն դրանք կարող են ավելի շատ տեղեկատվություն տրամադրել որոշակի իրավիճակներում բուժման որոշումներ կայացնելու համար:

Շագանակագեղձի քաղցկեղի տարածման որոշում

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշումից հետո ձեր բժիշկն փորձում է որոշել քաղցկեղի տարածումը (փուլը): Եթե ձեր բժիշկը կասկածում է, որ ձեր քաղցկեղը կարող է տարածվել ձեր շագանակագեղձի սահմաններից դուրս, կարող է առաջարկվել հետևյալ պատկերային հետազոտություններից մեկը կամ մի քանիսը՝

• ոսկրերի սքանավորում
• գերձայնային հետազոտություն (տրանսռեկտալ սոնոգրաֆիա)
• համակարգչային տոմոգրաֆիա (ԿՏ)
• ՄՌՏ
• պոզիտրոնային էմիսիոն տոմոգրաֆիա (ՊԷՏ):

Շագանակագեղձի քաղցկեղի ախտորոշմամբ ոչ բոլոր մարդիկ պետք է բոլոր հետազոտություններն անցնեն: Ձեր բժիշկը կօգնի որոշել, թե որ հետազոտություններն են լավագույնը ձեր անհատական իրավիճակի համար:

Ձեր բժիշկն օգտագործում է այս հետազոտությունների տեղեկատվությունը ձեր քաղցկեղի փուլը սահմանելու համար: Շագանակագեղձի քաղցկեղի փուլերը ներկայացվում են հռոմեական թվերով՝ I-ից IV: Ամենացածր փուլերը ցույց են տալիս, որ քաղցկեղը սահմանափակված է շագանակագեղձով: IV փուլի քաղցկեղն աճել է շագանակագեղձի սահմաններից դուրս և կարող է տարածվել օրգանիզմի այլ, այդ թվում՝ հեռավոր շրջաններում: