Պատճառներ - Կոկորդի ցավ

Այն վիրուսները, որոնք առաջացնում են մրսածություն (սուր շնչառական վիրուսային վարակ, ՍՇՎՎ) և գրիպ, նաև կոկորդի ցավի մեծ մասի պատճառն են:

Ավելի հազվադեպ, կոկորդի ցավ առաջացնում են բակտերիալ վարակները:

Վիրուսային վարակներ

Կոկորդի ցավ առաջացնող վիրուսային հիվանդություններից են՝

• ընդհանուր մրսածություն (ՍՇՎՎ)
• գրիպ (ինֆլուենցա)
• մոնոնուկլեոզ
• կարմրուկ
• ջրծաղիկ
• կորոնավիրուսային հիվանդություն 2019 (COVID-19)
• կրուպ՝ տարածված մանկական հիվանդություն, որը բնորոշվում է կոպիտ հաչոցանման հազով:

Բակտերիալ վարակներ

Բազմաթիվ բակտերիալ վարակներ կարող են դառնալ կոկորդի ցավի պատճառ: Ամենատարածվածը թարախածին ստրեպտոկոկն է (Streptococcus pyogenes), որը А խմբի ստրեպտոկոկ է և առաջացնում է ստրեպտոկոկային ֆարինգիտ (ստրեպ-կոկորդ):

Այլ պատճառներ

Կոկորդի ցավի այլ պատճառները ներկայացված են ստորև:

• Ալերգիաներ. տնային կենդանիների մորթու կամ թեփի, բորբոսասնկերի, փոշու կամ ծաղկափոշու նկատմամբ ալերգիաները կարող են առաջացնել կոկորդի ցավ: Խնդիրը կարող է բարդանալ հետքթային հոսքով, որը կարող է գրգռել և բորբոքել ըմպանի և կոկորդի լորձաթաղանթը:
• Չոր օդ. տան ներսի չոր օդը կարող է առաջացնել կոկորդի չորության և քերծման զգացողություն: Բերանով շնչելը, հաճախ՝ քթի քրոնիկ փակվածության պատճառով, նույնպես կարող է բերել չոր և ցավոտ կոկորդի:
• Գրգռիչներ. դրսի օդի աղտոտվածությունը և տան ներսի փոշին, ծխախոտի ծուխը կամ քիմիական նյութերի գոլորշիները կարող են առաջացնել քրոնիկ կոկորդի ցավ: Ծխախոտ ծամելը, ալկոհոլ խմելը և կծու մթերք ուտելը նույնպես կարող են գրգռել ձեր կոկորդի լորձաթաղանթը:
• Մկանների լարվածություն. դուք կարող եք գերլարել ձեր կոկորդի մկանները բղավելիս, բարձրաձայն խոսելիս կամ առանց դադարի երկար ժամանակ խոսելիս:
• Գաստրոէզոֆագեալ ռեֆլյուքս հիվանդություն (ԳԷՌՀ). ԳԷՌՀ-ը մարսողական համակարգի խանգարում է, որի դեպքում ստամոքսի թթուն բարձրանում է դեպի կերակրափող: ԳԷՌՀ-ի մյուս գանգատներից և ախտանիշներից են այրոցքը (изжога), ձայնի խռպոտացումը, ստամոքսի պարունակության ռեգուրգիտացիան (ետհոսք դեպի կոկորդ) և կոկորդում օտար մարմնի զգացողությունը:
• ՄԻԱՎ վարակ. կոկորդի ցավը և գրիպանման նշաններն ի հայտ են գալիս ՄԻԱՎ-ով վարակվելուց շատ չանցած: ՄԻԱՎ-դրական մարդկանց մոտ նաև կարող է զարգանալ քրոնիկ կամ կրկնվող կոկորդի ցավ, որի պատճառը կանդիդա տեսակի սնկիկն է կամ ցիտոմեգալովիրուս կոչվող վիրուսը, որոնք թուլացած իմունային համակարգի պայմաններում կարող են ստանալ լուրջ ընթացք:
• Ուռուցքներ. կոկորդի, լեզվի կամ ըմպանի չարորակ ուռուցքները կարող են առաջացնել կոկորդի ցավ: Այլ գանգատներից և ախտանիշներից են՝ ձայնի խռպոտացում, կուլ տալու դժվարացում, աղմկոտ շնչառություն, պարանոցի վրա ուռուցքային գոյացություն, արյուն թքում կամ խորխում:

Խիստ հազվադեպ, կոկորդի ցավ կարող է առաջանալ կոկորդի հյուսվածքի վարակված շրջանի (թարախակույտ կամ աբսցես) կամ շնչափողը ծածկող աճառային «կափարիչի»՝ մակկոկորդի բորբոքային այտուցի (էպիգլոտիտ) պատճառով: Երկու վիճակներն էլ կարող են փակել շնչուղիները՝ առաջացնելով անհետաձգելի բուժօգնության անհրաժեշտություն:

Ռիսկի գործոններ

Ցանկացած մարդու մոտ կարող է ի հայտ գալ կոկորդի ցավ, սակայն որոշ գործոններ կարող են ձեզ դարձնել այս վիճակի նկատմամբ ավելի խոցելի:

• Տարիք. կոկորդի ցավն առավել տարածված է երեխաների և դեռահասների շրջանում: 3-ից 15 տարեկան երեխաները նաև ավելի հավանական է, որ հիվանդանան ստրեպտոկոկային ֆարինգիտով՝ կոկորդի ցավի հետ կապված ամենատարածված բակտերիալ վարակով:
• Ծխախոտի ծխի ազդեցություն. ծխելը և երկրորդային ծխի ազդեցությանը ենթարկվելը կարող են գրգռել կոկորդը: Ծխախոտային արտադրատեսակների օգտագործումը նաև բարձրացնում է բերանի, ըմպանի և կոկորդի քաղցկեղների զարգացման ռիսկը:
• Ալերգիաներ. սեզոնային ալերգիաները կամ փոշու, բորբոսասնկիկների կամ տնային կենդանիների մորթու և թեփի նկատմամբ կրկնվող ալերգիկ ռեակցիաները կարող են մեծացնել կոկորդի ցավի հավանականությունը:
• Քիմիական գրգռիչների ազդեցություն. հանածո վառելիքների այրումից օդում տարածվող մասնիկները և կենցաղում լայնորեն կիրառվող քիմիական նյութերը կարող են առաջացնել կոկորդի լորձաթաղանթի գրգռում:
• Քթի հարակից խոռոչների (սինուսների) քրոնիկ կամ հաճախակի վարակներ. սինուսիտներին բնորոշ քթահոսությունը կարող է գրգռել ձեր կոկորդը կամ տարածել վարակը:
• Մոտիկ տարածություններ. վիրուսային և բակտերիալ վարակները հեշտությամբ տարածվում են մարդկանց կուտակման վայրերում, ինչպիսիք են մսուր-մանկապարտեզները, դասասենյակները, խնամքի կենտրոնները, գրասենյակները կամ օդանավերը:
• Թուլացած իմունիտետ. ընդհանուր առմամբ, թուլացած դիմադրողականության պայմաններում օրգանիզմը վարակների նկատմամբ դառնում է ավելի ընկալունակ: Թուլացած իմունիտետի տարածված պատճառներից են՝ ՄԻԱՎ, շաքարային դիաբետ (շաքարախտ), ստերոիդներով կամ քիմիոթերապևտիկ դեղամիջոցներով բուժում, սթրես, հոգնածություն և թերսնուցում: