Արևայրուքն առաջանում է ուլտրամանուշակագույն (ՈւՄ) ճառագայթների չափազանց մեծ ազդեցության հետևանքով:
ՈւՄ ճառագայթները կարող են ստացվել արևից կամ արհեստական աղբյուրներից, ինչպիսիք են արևային լամպերը և սոլյարիները: Կախված ալիքի երկարությունից, տարբերում են երկու տեսակի ՈւՄ ճառագայթներ՝ А և B: A տեսակի ՈւՄ ճառագայթները կարող են ներթափանցել մաշկի խորը շերտեր և ժամանակի ընթացքում հանգեցնել մաշկի վնասման, իսկ B տեսակի ՈւՄ ճառագայթներն ավելի մակերեսորեն են թափանցում մաշկ և առաջացնում են արևայրուք։
Երբ ՈւՄ ճառագայթները վնասում են մաշկի բջիջները, իմունային համակարգն արձագանքում է՝ մեծացնելով արյան հոսքը դեպի տուժած շրջաններ, որն էլ առաջացնում է մաշկի բորբոքում (էրիթեմա): Վերջինս հայտնի է որպես արևայրուք:
Դուք կարող եք արևայրուք ստանալ նաև զով կամ ամպամած օրերին: Մակերևույթները, ինչպիսիք են ձյունը, սառույցը, ավազը և ջուրը, կարող են արտացոլել ՈւՄ ճառագայթները և այրել մաշկը:
Ռիսկի գործոններ
Արևայրուքի ռիսկի գործոնները ներառում են՝
- սպիտակ (բաց) մաշկ և կարմիր մազեր ունենալը
- արևայրուքի պատմություն ունենալը
- ապրելը կամ հանգստանալը արևոտ, տաք կամ բարձր լեռնային վայրերում
- բացօթյա աշխատանքը
- լողալը, մաշկը ջրով ցողելը կամ մանկական յուղով օծելը, քանի որ թաց մաշկը ավելի հակված է այրվելուն, քան չոր մաշկը
- բացօթյա հանգստի և ալկոհոլի օգտագործման համադրությունը
- անպաշտպան մաշկն արևի ճառագայթներից կամ արհեստական աղբյուրներից, օրինակ՝ սոլյարիներից, ՈւՄ ճառագայթների ազդեցությանը պարբերաբար ենթարկելը
- այնպիսի դեղամիջոցի ընդունումը, որը մեծացնում է այրվելու հավանականությունը (լուսազգայունացնող դեղամիջոց), օրինակ՝ հակաբիոտիկներ, բերանային (օրալ) հակաբեղմնավորիչներ, հակադեպրեսանտներ, տրանկվիլիզատորներ, ակնեի բուժման որոշ պատրաստուկներ և այլն:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 28-04-2023
Վերջին վերանայում՝ 05-04-2024