Գրադարան

Տուբերկուլոզ. պատճառներ

Տուբերկուլոզ. պատճառներ

Time Read 3 րոպե

Տուբերկուլոզն առաջանում է միկոբակտերիա բակտերիայից (Mycobacterium tuberculosis), որը տարածվում է մարդուց մարդ օդում արձակված միկրոսկոպիկ կաթիլների միջոցով:

Դա կարող է տեղի ունենալ, երբ տուբերկուլոզի չբուժված, ակտիվ ձևով հիվանդը հազում է, խոսում, փռշտում, թքում, ծիծաղում կամ երգում:

Չնայած տուբերկուլոզը վարակիչ է, այն դրանով հեշտ չէ վարակվել: Դուք շատ ավելի հավանական է, որ տուբերկուլոզով հիվանդանաք մեկից, ում հետ ապրում կամ աշխատում եք, քան անծանոթից: Ակտիվ տուբերկուլոզով տառապող մարդկանց մեծամասնությունը, ովքեր ստացել են համապատասխան դեղորայքային բուժում առնվազն երկու շաբաթ, այլևս վարակիչ չեն:

ՄԻԱՎ վարակ և տուբերկուլոզ

1980-ականներից ի վեր տուբերկուլոզի դեպքերը կտրուկ աճեցին ՄԻԱՎ-ի տարածման պատճառով, որը ՁԻԱՀ-ի պատճառն է: ՄԻԱՎ-ը ճնշում է իմունային համակարգը՝ դժվարացնելով մարմնին վերահսկել տուբերկուլոզի բակտերիաները: Արդյունքում, ՄԻԱՎ-ով վարակված մարդիկ շատ ավելի հավանական է, որ տուբերկուլոզով հիվանդանան և լատենտից ակտիվ հիվանդության անցեն, քան ՄԻԱՎ ոչ դրական մարդիկ:

Դեղորայքակայուն տուբերկույոզ

Տուբերկուլոզի բարձր մահացություն ապահովող պատճառ է հիվանդության հարուցիչի՝ միկոբակտերիայի դեղորայքակայուն շտամների շատացումը: Ժամանակի ընթացքում տուբերկուլոզի որոշ մանրէներ օժտվել են գոյատևելու ունակությամբ՝ չնայած դեղամիջոցներին: Սա մասամբ պայմանավորված է նրանով, որ մարդիկ չեն ընդունում իրենց դեղերը, ինչպես նշանակված է կամ չեն ավարտում բուժման կուրսը:

Դեղորայքակայուն տուբերկուլոզի շտամներ են առաջանում, երբ հակաբիոտիկը չի կարողանում ոչնչացնել իր թիրախային բոլոր բակտերիաները: Փրկված բակտերիաները դառնում են դիմացկուն այդ դեղամիջոցի և հաճախ նաև այլ հակաբիոտիկների նկատմամբ: Տուբերկուլոզի որոշ բակտերիաներ զարգացրել են կայունություն առավել հաճախ օգտագործվող բուժումների նկատմամբ, ինչպիսիք են Իզոնիազիդը և Ռիֆամպինը (Ռիֆադին, Ռիմակտան):

Տուբերկուլոզի որոշ շտամներ նաև կայունություն են զարգացրել տուբերկուլոզի բուժման մեջ ավելի քիչ օգտագործվող դեղամիջոցների նկատմամբ, ինչպիսիք են հակաբիոտիկները, որոնք հայտնի են որպես ֆտորխինոլոններ և ներարկային դեղամիջոցներ, ներառյալ Ամիկացինը և Կապրեոմիցինը (Կապաստատ): Այս դեղամիջոցները հաճախ օգտագործվում են վարակների բուժման համար, որոնք կայուն են առավել հաճախ օգտագործվող դեղամիջոցների նկատմամբ:

Ռիսկի գործոններ

Ցանկացած մարդ կարող է հիվանդանալ տուբերկուլոզով, սակայն որոշ գործոններ կարող են մեծացնել ձեր ռիսկը:

Թուլացած իմունային համակարգ

Առողջ իմունային համակարգը հաճախ հաջողությամբ պայքարում է տուբերկուլոզի բակտերիաների դեմ: Այնուամենայնիվ, մի քանի վիճակներ և դեղամիջոցներ կարող են թուլացնել ձեր իմունային համակարգը, ներառյալ՝

  • ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ
  • շաքարային դիաբետ (շաքարախտ)
  • ծանր երիկամային հիվանդություն
  • քաղցկեղի որոշ տեսակներ
  • քաղցկեղի բուժում, ինչպիսին է քիմիոթերապիան
  • փոխպատվաստված օրգանների պոկվելը կանխարգելող դեղեր
  • որոշ դեղամիջոցներ, որոնք օգտագործվում են ռևմատոիդ արթիրտի, Կրոնի հիվանդության, փսորիազի և այլ հիվանդությունների բուժման համար
  • թերսնուցում ցածր մարմնի քաշ
  • մանկահասակ կամ մեծ տարիք:

Որոշ տարածաշրջաններում բնակվելը կամ ճանապարհորդելը

Տուբերկուլոզով հիվանդանալու ձեր ռիսկն ավելի բարձր է, եթե դուք ապրում եք, արտագաղթվել եք կամ մեկնում եք այնպիսի երկրներ, որտեղ տուբերկուլոզը տարածված է: Նման տարածքները ներառում են՝

  • Աֆրիկա
  • Ասիա
  • Արևելյան Եվրոպա
  • Ռուսաստան
  • Լատինական Ամերիկա:

Այլ գործոններ

  • Հոգեներգործուն նյութերի օգտագործում. նարարկային թմրամիջոցների կամ ալկոհոլի չափից ավելի օգտագործումը թուլացնում է ձեր իմունային համակարգը և ձեզ ավելի խոցելի դարձնում տուբերկուլոզի նկատմամբ:
  • Ծխախոտի օգտագործում. ծխախոտի օգտագործումը մեծապես մեծացնում է տուբերկուլոզով հիվանդանալու և դրանից մահանալու ռիսկը։
  • Առողջապահության ոլորտում աշխատելը. հիվանդ մարդկանց հետ կանոնավոր շփումը մեծացնում է տուբերկուլոզի բակտերիաների հետ շփման հավանականությունը: Դիմակ կրելը և ձեռքերը հաճախ լվանալը զգալիորեն նվազեցնում են ձեր ռիսկը:
  • Բնակելի խնամքի հաստատությունում ապրելը կամ աշխատելը. մարդիկ, ովքեր ապրում կամ աշխատում են ազատազրկման վայրերում, անօթևանների կացարաններում, հոգեբուժարաններում կամ ծերանոցներում, բոլորն էլ տուբերկուլոզով հիվանդանալու ավելի բարձր ռիսկի են ենթարկվում գերբնակեցման և վատ օդափոխության պատճառով:
  • Տուբերկուլոզով վարակված մեկի հետ ապրելը. տուբերկուլոզ ունեցողի հետ սերտ շփումը մեծացնում է ձեր ռիսկը:

Հոդվածը տեղադրվել է՝ 07-04-2020 վերանայվել է՝ 27-07-2023

Հեղինակ

Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։

Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը:

Նույն այս թեմայով