Գրադարան
Տուբերկուլոզ. պատճառներ

3 րոպե
Տուբերկուլոզն առաջանում է միկոբակտերիա բակտերիայից (Mycobacterium tuberculosis), որը տարածվում է մարդուց մարդ օդում արձակված միկրոսկոպիկ կաթիլների միջոցով:
Դա կարող է տեղի ունենալ, երբ տուբերկուլոզի չբուժված, ակտիվ ձևով հիվանդը հազում է, խոսում, փռշտում, թքում, ծիծաղում կամ երգում:
Չնայած տուբերկուլոզը վարակիչ է, այն դրանով հեշտ չէ վարակվել: Դուք շատ ավելի հավանական է, որ տուբերկուլոզով հիվանդանաք մեկից, ում հետ ապրում կամ աշխատում եք, քան անծանոթից: Ակտիվ տուբերկուլոզով տառապող մարդկանց մեծամասնությունը, ովքեր ստացել են համապատասխան դեղորայքային բուժում առնվազն երկու շաբաթ, այլևս վարակիչ չեն:
ՄԻԱՎ վարակ և տուբերկուլոզ
1980-ականներից ի վեր տուբերկուլոզի դեպքերը կտրուկ աճեցին ՄԻԱՎ-ի տարածման պատճառով, որը ՁԻԱՀ-ի պատճառն է: ՄԻԱՎ-ը ճնշում է իմունային համակարգը՝ դժվարացնելով մարմնին վերահսկել տուբերկուլոզի բակտերիաները: Արդյունքում, ՄԻԱՎ-ով վարակված մարդիկ շատ ավելի հավանական է, որ տուբերկուլոզով հիվանդանան և լատենտից ակտիվ հիվանդության անցեն, քան ՄԻԱՎ ոչ դրական մարդիկ:
Դեղորայքակայուն տուբերկույոզ
Տուբերկուլոզի բարձր մահացություն ապահովող պատճառ է հիվանդության հարուցիչի՝ միկոբակտերիայի դեղորայքակայուն շտամների շատացումը: Ժամանակի ընթացքում տուբերկուլոզի որոշ մանրէներ օժտվել են գոյատևելու ունակությամբ՝ չնայած դեղամիջոցներին: Սա մասամբ պայմանավորված է նրանով, որ մարդիկ չեն ընդունում իրենց դեղերը, ինչպես նշանակված է կամ չեն ավարտում բուժման կուրսը:
Դեղորայքակայուն տուբերկուլոզի շտամներ են առաջանում, երբ հակաբիոտիկը չի կարողանում ոչնչացնել իր թիրախային բոլոր բակտերիաները: Փրկված բակտերիաները դառնում են դիմացկուն այդ դեղամիջոցի և հաճախ նաև այլ հակաբիոտիկների նկատմամբ: Տուբերկուլոզի որոշ բակտերիաներ զարգացրել են կայունություն առավել հաճախ օգտագործվող բուժումների նկատմամբ, ինչպիսիք են Իզոնիազիդը և Ռիֆամպինը (Ռիֆադին, Ռիմակտան):
Տուբերկուլոզի որոշ շտամներ նաև կայունություն են զարգացրել տուբերկուլոզի բուժման մեջ ավելի քիչ օգտագործվող դեղամիջոցների նկատմամբ, ինչպիսիք են հակաբիոտիկները, որոնք հայտնի են որպես ֆտորխինոլոններ և ներարկային դեղամիջոցներ, ներառյալ Ամիկացինը և Կապրեոմիցինը (Կապաստատ): Այս դեղամիջոցները հաճախ օգտագործվում են վարակների բուժման համար, որոնք կայուն են առավել հաճախ օգտագործվող դեղամիջոցների նկատմամբ:
Ռիսկի գործոններ
Ցանկացած մարդ կարող է հիվանդանալ տուբերկուլոզով, սակայն որոշ գործոններ կարող են մեծացնել ձեր ռիսկը:
Թուլացած իմունային համակարգ
Առողջ իմունային համակարգը հաճախ հաջողությամբ պայքարում է տուբերկուլոզի բակտերիաների դեմ: Այնուամենայնիվ, մի քանի վիճակներ և դեղամիջոցներ կարող են թուլացնել ձեր իմունային համակարգը, ներառյալ՝
- ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ
- շաքարային դիաբետ (շաքարախտ)
- ծանր երիկամային հիվանդություն
- քաղցկեղի որոշ տեսակներ
- քաղցկեղի բուժում, ինչպիսին է քիմիոթերապիան
- փոխպատվաստված օրգանների պոկվելը կանխարգելող դեղեր
- որոշ դեղամիջոցներ, որոնք օգտագործվում են ռևմատոիդ արթիրտի, Կրոնի հիվանդության, փսորիազի և այլ հիվանդությունների բուժման համար
- թերսնուցում ցածր մարմնի քաշ
- մանկահասակ կամ մեծ տարիք:
Որոշ տարածաշրջաններում բնակվելը կամ ճանապարհորդելը
Տուբերկուլոզով հիվանդանալու ձեր ռիսկն ավելի բարձր է, եթե դուք ապրում եք, արտագաղթվել եք կամ մեկնում եք այնպիսի երկրներ, որտեղ տուբերկուլոզը տարածված է: Նման տարածքները ներառում են՝
- Աֆրիկա
- Ասիա
- Արևելյան Եվրոպա
- Ռուսաստան
- Լատինական Ամերիկա:
Այլ գործոններ
- Հոգեներգործուն նյութերի օգտագործում. նարարկային թմրամիջոցների կամ ալկոհոլի չափից ավելի օգտագործումը թուլացնում է ձեր իմունային համակարգը և ձեզ ավելի խոցելի դարձնում տուբերկուլոզի նկատմամբ:
- Ծխախոտի օգտագործում. ծխախոտի օգտագործումը մեծապես մեծացնում է տուբերկուլոզով հիվանդանալու և դրանից մահանալու ռիսկը։
- Առողջապահության ոլորտում աշխատելը. հիվանդ մարդկանց հետ կանոնավոր շփումը մեծացնում է տուբերկուլոզի բակտերիաների հետ շփման հավանականությունը: Դիմակ կրելը և ձեռքերը հաճախ լվանալը զգալիորեն նվազեցնում են ձեր ռիսկը:
- Բնակելի խնամքի հաստատությունում ապրելը կամ աշխատելը. մարդիկ, ովքեր ապրում կամ աշխատում են ազատազրկման վայրերում, անօթևանների կացարաններում, հոգեբուժարաններում կամ ծերանոցներում, բոլորն էլ տուբերկուլոզով հիվանդանալու ավելի բարձր ռիսկի են ենթարկվում գերբնակեցման և վատ օդափոխության պատճառով:
- Տուբերկուլոզով վարակված մեկի հետ ապրելը. տուբերկուլոզ ունեցողի հետ սերտ շփումը մեծացնում է ձեր ռիսկը:
Հոդվածը տեղադրվել է՝ 07-04-2020 վերանայվել է՝ 27-07-2023
Հեղինակ
Հեղինակային բոլոր իրավունքները պատկանում են Մեդեքսին։
Մեդեքս-հեղինակների մասին
Մեր կայքի հոդվածները պատրաստվում են տարբեր ոլորտների փորձառու բժիշկների և առողջապահության մասնագետների կողմից՝ օգտագործելով բժշկագիտության վերջին տվյալները և լավագույն փորձը: