Լեյկոցիտներ - Կլինիկական հետազոտություններԱրյան ընդհանուր քննություն

Միջազգային անվանում (հապավում). Leucocytes (WBC) (WBC)

Նկարագրություն

Լեյկոցիտներն օրգանիզմի պաշտպանողական ֆունկցիան իրականացնող արյան սպիտակ գնդիկներն են:

Լեյկոցիտներն (White Blood Cells, WBC) արյան կորիզավոր սպիտակ բջիջներ են, որոնք առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում և ավշային համակարգի օրգաններում: Այս բջիջների կենսագործունեությունը և կյանքի տևողությունը կախված է նրանից, թե որ պոպուլյացիային են պատկանում (նեյտրոֆիլներ, լիմֆոցիտներ, մոնոցիտներ, էոզինոֆիլներ կամ բազոֆիլներ): Լեյկոցիտների առանձին ձևերը գտնվում են որոշակի հարաբերակցության մեջ (այսպես կոչված՝ լեյկոցիտային բանաձև կամ լեյկոֆորմուլա), սակայն այդ հարաբերակցությունը ևս կարող է նկատելիորեն փոխվել:

Լեյկոցիտների մի մասի ցիտոպլազման պարունակում է հատիկներ, իսկ մյուս մասը չի պարունակում: Հատիկներ պարունակող լեյկոցիտները կոչվում են հատիկավոր կամ գրանուլոցիտներ (բազո‎ֆիլներ, էոզինոֆֆիլներ, նեյտրոֆիլներ), իսկ հատիկներ չպարունակողները՝ ոչ հատիկավոր կամ ագրանուլոցիտներ (լիմ‎ֆոցիտներ, մոնոցիտներ), որոնք տարբերվում են միմյանցից ծագումով, ֆունկցիայով և արտաքին տեսքով:

Լեյկոցիտների կյանքի տևողությունը չափազանց կարճ է՝ մի քանի ժամից մինչև մի քանի օր, բացառություն են կազմում հիշողության լիմ‎ֆոցիտները, որոնք ապրում են 10-15 տարի:

Լեյկոցիտների տարբեր տեսակներ իրականացնում են տարբեր ֆունկցիաներ, ուստի լեյկոցիտների քանակության փոփոխություն գրանցելիս (ինչպես շատացումն, այնպես էլ կրճատումը) կարևոր է նաև լեյկոֆորմուլայի հետազոտությունը՝ ճշտելու, թե լեյկոցիտների որ տեսակը կամ տեսակներն են պատասխանատու դիտարկված շեղման համար: Այնուամենայնիվ, պետք է հաշվի առնել նաև այն, որ բազմաթիվ հիվանդությունների ժամանակ լեյկոֆորմուլայի շեղումները դառնում են ոչ սպեցիֆիկ, քանի որ տարբեր հիվանդությունների դեպքում կարող են դրսևորվել միանման շեղումներ:

Միևնույն ժամանակ պետք է հաշվի առնել նաև, որ լեյկոցիտների տարբեր տեսակների քանակական շեղումները կարող են լինել ինչպես բացարձակ (փոփոխվում է տվյալ պոպուլյացիայի լեյկոցիտների բացարձակ թիվը), այնպես էլ հարաբերական (փոփոխվում են լեյկոցիտների տարբեր պոպուլյացիաների թվաքանակի տոկոսային մասնաբաժինները):

Եթե լեյկոցիտների քանակը 9000-ից ավելի է, կոչվում է լեյկոցիտոզ, իսկ 4000-ից պակասը՝ լեյկոպենիա: Նշված փոփոխությունները, որպես ախտաբանական գործընթացի վկայություն կարելի է դիտել միայն օրգանիզմի ընդհանուր վիճակի հետ կապված, քանի որ թե՛ լեյկոցիտոզը, թե՛ լեյկոպենիան կարող են նկատվել նաև առողջ օրգանիզմում:

Առողջ մարդկանց օրգանիզմում լեյկոպենիա կարող է նկատվել տաք լոգանքներից, բաղնիքից հետո, մարզիկների և պարբերաբար ծանր ֆիզիկական աշխատանքով զբաղվողների մոտ: Այսպես կոչված ֆիզիոլոգիական լեյկոցիտոզ կարող է լինել ուտելուց հետո, գերսառեցման, անսովոր ծանր ֆիզիկական աշխատանքի ժամանակ: Լեյկոցիտների քանակը կարող է ավելանալ նաև հղիության երկրորդ կեսում ինչպես նաև ֆիզիոլոգիական այլ փոփոխությունների դեպքում:

Ախտաբանական լեյկոցիտոզը, որն առաջանում է որպես օրգանիզմի պաշտպանական միջոց-հակազդեցություն, զարգանում է բորբոքումների, հյուսվածքների մեռուկացման (օրինակ՝ սրտամկանի ինֆարկտ), արյան մեծ կորուստների, վնասվածքների ժամանակ: Լեյկոցիտոզը հաճախ ուղեկցում է նաև տարբեր ալերգիկ հիվանդություններին:

Ցուցումներ

• պլանային կանխարգելիչ հետազոտություն
• հոսպիտալացմանը նախորդող հետազոտություն
• վարակիչ, բորբոքային և արյունաբանական հիվանդությունների ախտորոշում
• հիվանդության ընթացքի կամ բուժման արդյունավետության հսկողություն

Կենսանմուշ

WBC թեսթի համար հանձնվող կենսանմուշն է՝ երակային արյուն։

Կենսանմուշի հանձնում

Կենսանմուշը պետք է հանձնել առավոտյան ժամերին, քաղցած վիճակում: Սննդի վերջին ընդունումը՝ ոչ պակաս, քան 8 ժամ, ցանկալի է՝ 12 ժամ առաջ: Բացառել հյութերը, թեյը, սուրճը (հատկապես՝ շաքարով): Կարելի է ընդունել ջուր:

Հնարավորության սահմաններում հետազոտության նախորդ օրը պետք է խուսափել ֆիզիկական և հուզական ծանրաբեռնվածություններից:

Չափման միավորներ

Միջազգային չափման միավոր (SI համակարգ)

10⁹ բջիջ/լ (միլիարդ հատ 1 լիտրում)

Այլընտրանքային չափման միավոր

10³ բջիջ/մկլ (հազար հատ 1 միկրոլիտրում)

Միավորների փոխակերպում

10⁹/լ = 10³/մկլ

Նորմալ (ռեֆերենս) միջակայքեր

Համընդհանուր օգտագործվող միջակայքեր

• չափահասներ՝ 4,0-10,0 x 10⁹/լ
• երեխաներ՝ մինչև 12,0 x 10⁹/լ
• նորածիններ՝ մինչև 15,0 x 10⁹/լ

Այլընտրանքային միջակայքեր

Արդյունքների մեկնաբանություն

Լեյկոցիտների թվաքանակի բարձրացում (լեկյոցիտոզ)

• ֆիզիոլոգիական լեյկոցիտոզ (հուզական և ֆիզիկական լարվածություն, արևի ճառագայթների, ցրտի ազդեցություն, սննդի ընդունում, հղիություն, դաշտանային ցիկլ)
• բորբոքումներ
• վիրուսային և բակտերիալ վարակներ
• վիճակ կրած վիրահատական միջամտությունից հետո
• ինտոքսիկացիաներ
• այրվածքներ և վնասվածքներ
• ներքին օրգանների ինֆարկտներ
• չարորակ նորագոյացություններ
• հեմոբլաստոզներ

Լեյկոցիտների թվաքանակի նվազեցում (լեյկոպենիա)

• վիրուսային և որոշ քրոնիկ վարակներ
• աուտոիմուն հիվանդություններ
• իոնիզացնող ճառագայթման ազդեցություն
• հյուծում և կախեքսիա
• անեմիաներ
• սպլենոմեգալիա
• հեմոբլաստոզներ
• որոշ դեղերի ընդունում՝ հակաբիոտիկներ, ցիտոստատիկներ, ոչ ստերոիդ հակաբորբոքային միջոցներ, թիրեոստատիկներ և այլն