Ուշագնացություն

Ուշագնացությունը կամ ուշաթափությունը գիտակցության կարճատև կորուստն է, որն առաջանում է դեպի գլխուղեղ արյան հոսքի կտրուկ նվազման պատճառով:

Ուշագնացության պատճառները

Կան գիտակցության կարճատև կորստի բերող տարբեր պատճառներ, որոնցից են՝

• զարկերակային ճնշման կտրուկ անկում, հատկապես պառկած դիրքից կտրուկ ոտքի կանգնելիս (օրթոստատիկ հիպոտոնիա)
• ջրազրկում
• անեմիա
• որոշ դեղեր
• շաքարային դիաբետ (շաքարախտ)
• նյարդային համակարգի խնդիրներ
• սրտանոթային խնդիրներ
• ցնցումներ:

Որոշ դեպքերում ուշագնացությունը կարող է պատճառվել սրտի կծկումների հաճախականության կտրուկ փոփոխություններից կամ արյան ճնշումը կարգավորող ավտոմատ նյարդային համակարգի ժամանակավոր խանգարումից: Նման իրավիճակներ կարող են առաջանալ հետևյալ դեպքերում՝

• սաստիկ ցավեր
• տհաճություն պատճառող որոշ իրավիճակներ (օրինակ՝ արյան տեսքը)
• խիստ արտահայտված տագնապ
• երկար ժամանակ ոտքերի վրա կանգնած մնալը
• նոպայաձև ուժեղ հազ, փռշտոց կամ ծիծաղ
• զուգարանում տեղ գտած ճիգեր
• տոթ և խիստ շոգ միջավայր կամ արևի ճառագայթների ազդեցություն:

Ուշագնացության ախտանիշները

Սովորաբար, մինչև ուշաթափվելը տվյալ անձը զգում է՝

• գլխապտույտ
• գլխում դատարկության զգացում («գլուխն օդերի մեջ է»)
• առատ քրտնարտադրություն
• շնչառության հաճախացում և խորացում
• տեսողական խանգարումներ (աչքերում առկայծումներ, մշուշոտ տեսողություն)
• նողկանք (սրտխառնոց):

Ուշագնացությունից հետո սովորաբար գիտակցությունը արագորեն վերականգնվում է:

Եթե ձեր ներկայությամբ որևէ մեկը գիտակցությունը հանկարծակի կորցնում է, դուք կարող եք արագ ձեռնարկել հետևյալ քայլերը՝

• այդ մարդուն պառկած վիճակում շրջել կողքի վրա և բարձրացնել ոտքերը (որը թույլ է տալիս, որպեսզի դեպի գլուխ արյան հոսքը մեծանա)
• ապահովել թարմ օդ (բացել պատուհանը, թույլ չտալ, որպեսզի հարևանությամբ ծխեն)
• եթե գիտակցությունը շուտ չի վերականգնվում, համոզվել, որ այդ մարդու վերին շնչուղիները անցանելի են (ստուգել շնչառությունը)
• եթե ուշագնացությունը շարունակվում է, զանգել 1-03 և կանչել շտապ բուժօգնություն: