Գլոմերուլոնեֆրիտը հաճախ հայտնաբերվում է, երբ մեզի սովորական հետազոտությամբ ստացվում են շեղված ցուցանիշներ:
Գլոմերուլոնեֆրիտը կարող է հայտնաբերվել թեստերի միջոցով, եթե ունեք սուր հիվանդություն կամ մեկ այլ քրոնիկ խնդրի կապակցությամբ հերթական այցի ընթացքում սովորական թեստավորման ընթացքում: Ձեր երիկամների գործառույթը գնահատելու և գլոմերուլոնեֆրիտի ախտորոշումը հաստատելու հետազոտությունները ներառում են հետևյալը:
- Մեզի թեստ. մեզի անալիզը կարող է բացահայտել երիկամների վատ գործունեության նշաններ, ինչպիսիք են արյան կարմիր բջիջները (էրիթրոցիտներ) և սպիտակուցները, որոնք չպետք է լինեն մեզի մեջ կամ սպիտակ արյան բջիջները (լեյկոցիտներ), որոնք բորբոքման նշան են: Մեզի նմուշում նաև կարող են հայտնաբերվել թափոնային նյութեր:
- Արյան թեստեր. արյան նմուշների անալիզը կարող է հայտնաբերել արյան մեջ թափոնային նյութերի ակնկալվողից ավելի բարձր մակարդակ, հակամարմինների առկայություն, որոնք կարող են վկայել աուտոիմուն խանգարման, բակտերիալ կամ վիրուսային վարակի կամ արյան շաքարի բարձր մակարդակ, որը վկայում է շաքարային դիաբետի մասին:
- Պատկերային հետազոտություններ. եթե ձեր բժիշկը հայտնաբերում է երիկամային հիվանդության տվյալներ, կարող է խորհուրդ տալ պատկերային հետազոտություններ, որոնք կարող են ցույց տալ երիկամի ձևի կամ չափի անկանոնություն: Այս հետազոտություններից են ռենտգենը, գերձայնային հետազոտությունը (սոնոգրաֆիա) կամ համակարգչային տոմոգրաֆիկ (ԿՏ) սքանավորումը:
- Երիկամների բիոպսիա. այս միջամտությունը ներառում է հատուկ ասեղի օգտագործում՝ երիկամային հյուսվածքի փոքր կտորներ հեռացնելու համար, որոնք դիտվում են մանրադիտակի տակ: Բիոպսիան օգտագործվում է ախտորոշումը հաստատելու և հյուսվածքային վնասման աստիճանն ու բնույթը գնահատելու համար:
Վաղ ախտորոշումը թույլ է տալիս նախաձեռնել համապատասխան բուժումներ՝ քանի դեռ կծիկների ախտահարումը չի հասցրել առաջացնել ծանր բարդություններ, որոնք կարող են վկայել երիկամների գործառույթի անդառնալի խանգարման մասին:
Գլոմերուլոնեֆրիտի տեսակները
Ձեր բժիշկն ախտորոշում է ոչ միայն գլոմերուլոնեֆրիտը, այլև փորձում ճշտել դրա տեսակը: Գլոմերուլյար հիվանդությունները դասակարգվում են պրոլիֆերատիվ և ոչ պրոլիֆերատիվ խմբերում։
Ոչ պրոլիֆերատիվ գլոմերուլոնեֆրիտ
Այս խումբը ներառում է գլոմերուլոնեֆրիտի այն ձևերը, որոնց ժամանակ երիկամի կծիկներում բջիջների քանակը չի փոխվում և սովորաբար ընթանում են նեֆրոտիկ համախտանիշով։
Ոչ պրոլիֆերատիվ գլոմերուլոնեֆրիտի ձևերից են՝
- նվազագույն փոփոխությունների հիվանդություն. երեխաների մոտ նեֆրոտիկ համախտանիշի զարգացման ամենահաճախակի պատճառն է
- ֆոկալ սեգմենտային գլոմերուլոսկլերոզ. կարող է կապված լինել այնպիսի հիվանդությունների հետ, ինչպիսիք են՝ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ և ապօրինի ներարկային թմրամիջոցների գործածում (վիրուսային վարակների մեծ ռիսկ) կամ ժառանգական՝ ինչպիսին է Ալպորտի համախտանիշը, թեև 20-30% դեպքերում պատճառը հայտնի չէ
- թաղանթային (մեմբրանոզ) գլոմերուլոնեֆրիտ. հիվանդների մոտ 2/3 ունի աուտոհակամարմիններ Ֆոսֆոլիպազա A2 ընկալիչի դեմ, այլ պատճառներից են՝ կերակրափողի և թոքի քաղցկեղ, վարակներ, ինչպիսին է հեպատիտ B-ն, որոշ դեղամիջոցներ, ինչպիսին են պենիցիլինները, շարակցական հյուսվածքի մի շարք հիվանդություններ, ինչպիսին է համակարգային կարմիր գայլախտը
- բարակ հիմային թաղանթի հիվանդություն. հանդիսանում է բարորակ ընթացքով աուտոսոմ-դոմինանտ ժառանգական հիվանդություն, որն ուղեկցվում է մշտական մանրադիտակային արյունամիզությամբ
- ֆիբրոնեկտիկ գլոմերուլոպաթիա. գլոմերուլոնեֆրիտի հազվադեպ ձև է, որը զարգանում է աուտոսոմ-դոմինանտ ձևով և մոտ 40%-ը կապված է ֆիբրոնեկտին (FN1) գենի մուտացիայի հետ:
Պրոլիֆերատիվ գլոմերուլոնեֆրիտ
Այս խումբը ներառում է գլոմերուլոնեֆրիտի այն ձևերը, որոնց ժամանակ երիկամի կծիկներում բջիջների քանակն ավելանում է և սովորաբար ընթանում են նեֆրիտիկ համախտանիշով` մեզում արյուն, մեզի քանակի քչացում և բարձր արյան ճնշում։ Պրոլիֆերատիվ գլոմերուլոնեֆրիտը, հիվանդության տեսակից կախված, շաբաթների կամ ամիսների ընթացքում բերում է վերջնային երիկամների անբավարության։
Պրոլիֆերատիվ գլոմերուլոնեֆրիտի ձևերն են՝
- IgA նեֆրոպաթիա (Բերգերի հիվանդություն). ամենատարածված գլոմերուլոնեֆրիներից մեկն է, որը զարգանում է շնչառական վարակից մի քանի օր հետ և բնութագրվում է երիտասարդների մոտ ինքնաբուժվող նեֆրոպաթիայով և բնորոշվում է մեզի մեջ տեսանելի կամ ոչ տեսանելի արյան առկայությամբ, երբեմն զուգակցվում է թույլ սպտամիզության հետ և հազվադեպ՝ նեֆրիտիկ համախտանիշով
- հետվարակային գլոմերուլոնեֆրիտ. կարող է զարգանալ համարյա բոլոր վարակային հիվանդություններից հետո, սակայն մեծամասամբ զարգանում է թարախածին ստրեպտոկոկային վարակից հետո, երբ տարած ստրեպտոկոկային ըմպանաբորբից 1-2 շաբաթ հետո զարգանում է ընդհանուր թուլություն, սրտխառնոց և թույլ նեֆրիտիկ համախտանիշ՝ արյան ճնշման քիչ բարձացմամբ և մուգ շականակագույն մեզով արյունամիզությամբ (երեխաների մոտ կանխատեսումը դրական է, ինքնաբուժվում է 1-4 շաբաթվա ընթացքում, իսկ չափահասների մոտ կանխատեսումն ավելի վատն է)
- մեմբրանոպրոլիֆերատիվ գլոմերուլոնեֆրիտ (մեզանգիոկապիլյար գլոմերուլոնեֆրիտ). ընթանում է նեֆրիտիկ համախտանիշով և ունի վատ կանխատեսում
- արագ հարաճող գլոմերուլոնեֆրիտ (կիսալուսնաձև գլոմերուլոնեֆրիտ). ընթանում է նեֆրիտիկ համախտանիշով, որի բուժման մեջ օգտագործվում են կորտիկոստերոիդներ, սակայն կանխատեսումը վատն է:
Հոդվածը հրապարակվել է՝ 05-05-2020
Վերջին վերանայում՝ 29-05-2024