Ախտանիշներ - Սեզոնային աֆեկտիվ խանգարում

Շատ դեպքերում սեզոնային աֆեկտիվ խանգարման (ՍԱԽ) ախտանիշներն ի հայտ են գալիս ուշ աշնանը կամ ձմռան սկզբին և անհետանում գարնան և ամառվա արևոտ օրերին:

Ավելի հազվատեպ, մարդիկ ունեն հակառակ օրինաչափություն, երբ ախտանիշները սկսվում են գարնանը կամ ամռանը: Երկու դեպքում էլ, ախտանշանները կարող են սկսվել թեթև և սեզոնի առաջընթացի հետ ավելի սուր դառնալ:

ՍԱԽ-ի գանգատներն ու ախտանիշները կարող են ներառել՝

• օրվա մեծ մասը՝ գրեթե ամեն օր, անտարբեր (ապաթիա), տխուր կամ ընկճված լինելը
• հետաքրքրությունների կորուստ այն գործերի նկատմամբ, որոնցից ժամանակին հաճույք եք ստացել
• ցածր կենսաուժ և մշտական հոգնածության կամ հյուծվածության զգացում
• չափից շատ քնելու հետ կապված խնդիրներ (հիպերսոմնիա)
• ածխաջրերի նկատմամբ հակում դրսևորելը, չափից շատ ուտելը և քաշի ավելացումը
• կենտրոնանալու դժվարություն ունենալը
• անհույս, անարժեք կամ մեղավոր զգալ
• ապրել չցանկանալու մտքեր ունենալը:

Աշնանային և ձմեռային ՍԱԽ

Ձմեռային ՍԱԽ-ին բնորոշ ախտանիշները, որը երբեմն կոչվում է ձմեռային դեպրեսիա, կարող են ներառել՝

• չափից շատ քնելը (հիպերսոմնիա)
• ախորժակի փոփոխություն, հատկապես ձգտումը ածխաջրեր պարունակող սննդին
• քաշի ավելացում
• հոգնածություն կամ էներգիայի պակաս:

Գարնանային և ամառային ՍԱԽ

Ամառային սեզոնային աֆեկտիվ խանգարմանը բնորոշ ախտանիշները, ոը երբեմն կոչվում է ամառային դեպրեսիա, կարող են ներառել՝

• քնի խանգարում (անքնություն)
• վատ ախորժակ
• քաշի կորուստ
• հոգեշարժական գրգռվածություն (աժիտացիա) կամ անհանգստություն ու տագնապ
• մեծացած դյուրագրգռություն:

Սեզոնային փոփոխությունները և բիպոլյար խանգարումը

Բիպոլյար (երկբևեռ) խանգարում ունեցող մարդիկ ենթարկվում են ՍԱԽ-ի ավելի մեծ ռիսկի: Բիպոլյար խանգարում ունեցող որոշ մարդկանց մոտ մանիայի դրվագները կարող են կապված լինել որոշակի սեզոնի հետ: Օրինակ, գարունը և ամառը կարող են առաջանալ մանիայի ախտանիշներ կամ մանիայի ավելի թեթև ձև (հիպոմանիա), անհանգստություն, գրգռվածություն (աժիտացիա) և դյուրագրգռություն: Նրանք կարող են նաև տրամադրության անկում ապրել աշնան և ձմռան ամիսներին:

Իմացե՛ք ավելին բիպոլյար խանգարման մասին:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Երբ մի քանի օր ձեզ ճնշված եք զգում, դա նորմալ վիճակ է: Սակայն, եթե դուք օրեր շարունակ ճնշված և վհատված եք զգում և չեք կարող շարժառիթներ գտնել այնպիսի գործեր անելու համար, որոնք սովորաբար ձեզ դուր են գալիս, դիմեք ձեր բժշկին: Սա հատկապես կարևոր է, եթե ձեր քնի ռեժիմը և ախորժակը փոխվել են, հարմարավետ զգալու կամ հանգստանալու համար դիմում եք ալկոհոլին, հուսահատություն եք զգում կամ մտածում եք ինքնասպանության մասին: