Հետանցքի ճաք

Եթե դուք զուգարանից օգտվելիս զուգարանի թղթի վրա, կղանքում կամ զուգարանակոնքում նկատում եք թարմ արյան հետքեր, հետանցքի շրջանում ունեք ցավեր կամ տհաճ զգացողություն, ապա ամենայն հավանականությամբ ձեզ մոտ առաջացել է հետանցքի ճաք:

Հետանցքի ճաքը խիստ անհարմարավետություն (դիսկոմֆորտ) առաջացնող վիճակ է, սակայն այն սովորաբար ապաքինվում է, եթե դուք ձեր սննդակարգում կատարեք որոշ փոփոխություններ և հետևեք բժշկի նշանակումներին:

Ի՞նչ են հետանցքի ճաքերը

Հետանցքի ճաքը հետանցքը շրջապատող մաշկի ամբողջականության փոքր կտրված կամ պատռված տիպի խախտումն է: Մակերեսային և փոքր ճաքերը մի քանի շաբաթում ինքնուրույն լավանում են: Եթե ճաքը նորմալ ընթացքով չի ապաքինվում, կարող է առաջանալ խոց (ուշ լավացող վերք): Չլավացող ճաքի ամենատարածված պատճառը հետանցքի ներքին սեղմանի (սֆինկտեր) սպազմն է, որը հանգեցնում է լորձաթաղանթի արյան մատակարարման խանգարման:

Հետանցքի ճաքերը շատ տարածված են և կարող են հանդիպել երկու սեռերի բոլոր տարիքային խմբերում, սակայն առավել տարածված են 15-ից 40 տարեկանների մոտ:

Հետանցքի ճաքի պատճառները

Հետանցքի ճաքերի մեծ մասը պատճառվում է այդ շրջանի վնասվածքներից, սովորաբար, երբ ուղիղ աղու լորձաթաղանթը լայնանում է ավելի շատ, քան ձգման հնարավորությունն է (կղանքի մեծ կամ պնդացած զանգվածի դատարկում): Հետանցքի ճաքի այլ պատճառներից են՝

• փորկապություն
• փորլուծություն
• հետանցքի վնասվածք
• հղիություն կամ ծննդաբերություն (ծննդաբերական վնասվածքներ)
• Կրոնի հիվանդություն:

Հետանցքի ճաքն այն շրջապատող մաշկի փոքր բարակ պատռվածքն է կամ ամբողջականության խախտումը (դեֆեկտ):

Կան հետանցքի ճաքի այլ, ավելի հազվադեպ հանդիպող պատճառներ, օրինակ՝

• ուղիղ աղիքի քաղցկեղ
• ՄԻԱՎ
• տուբերկուլոզ
• սիֆիլիս
• սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդություններ (ՍՃՓՀ), օրինակ՝ սեռական հերպես:

Տարեցների մոտ հետանցքի ճաքերը առաջանում են այդ շրջանի արյունամատակարարման խանգարման պատճառով:

Հետանցքի ճաքերի ախտանիշները

Հետանցքի ճաքը կարող է առաջացնել հետևյալ նշաններն ու ախտանիշները՝

• աղիները գործելու ընթացքում կամ հետո հետանցքի շրջանի ցավ, որը կարող է շարունակվել մինչև մի քանի ժամ
• հետանցքի շրջանում սպազմի՝ ձգվածության կամ լարվածության զգացում
• զուգարանի թղթին քսված, զուգարանակոնքի մեջ, ներքնաշորերին կամ կղանքում թարմ արյուն
• հետանցքի շրջանի քոր
• հետանցքի շրջանում բարակ ճաք, վերք կամ խոց:

Հետանցքի ճաքերի ախտորոշումը

Հետանցքի ճաքի առկայությունը կարող է հաստատել բժիշկը՝ զննելով ձեր հետանցքի շրջանը:

Բուժում և ինքնօգնություն

Կա հետանցքի ճաքերի բուժման երեք մոտեցում՝

• կոնսերվատիվ բուժում
• բոտոքս
• վիրահատություն:

Կոնսերվատիվ բուժումը սովորաբար արդյունավետ է, եթե շարունակվում է 1-2 ամսվա ընթացքում: Այն կարող է ներառել՝

• սննդակարգում բջջանքով հարուստ սննդատեսակների ներառում և ջրի առատ խմում, որը կարող է փափկեցնել աղիների պարունակությունը, մեղմացնել աղիները գործելուն ուղեկցող ցավը և թուլացնել սպազմը
• տաք լոգանք և հետանցքի շուրջբոլորը մաշկի օրական 2 անգամ օծում մկանային սպազմը հանող որևէ կրեմով (օրինակ՝ 0,2% տեղային կիրառման նիտրոգլիցերին)
• ըստ անհրաժեշտության ցավամոքիչ դեղերի ընդունում, օրինակ՝ պարացետամոլ:

Բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ նաև նստած բուժիչ լոգանքներ, տեղային ցավազրկողներ և ըստ անհրաժեշտության՝ լուծողականներ:

Բոտոքսը (բոտուլոտոքսին) քիմիական նյութ է, որը ներարկում են հետանցքի ներքին սեղմանի (սֆինկտեր) մեջ: Մեկ ներարկումը կարող է ազդել մինչև 2-3 ամիս, որի ընթացքում այդ մկանները թուլանում են՝ նպաստավոր պայման ստեղծելով ճաքի ապաքինման համար:

Վիրահատությունը (սֆինկտերէկտոմիա) իրենից ներկայացնում է հետանցքի ներքին սեղմանի փոքր կտրվածք, որն անցկացնում է մկանային սպազմը:

Հետանցքի ճաքերի կանխարգելումը

Դուք կարող եք կանխարգելել ճաքերի առաջացումը հետևյալ միջոցառումներով՝

• պահպանելով բջջանքով հարուստ սննդակարգ
• կանոնավոր կերպով զբաղվելով ֆիզիկական վարժանքներով
• առատ ջուր խմելով:

Այս բոլորը նպաստում են ձեր աղիքների առողջ վիճակի պահպանմանը և կանխարգելում փորկապությունը:

Կարևոր է նաև, որպեսզի աղիները դատարկելուց հետո հետանցքի շրջանը սրբվի նուրբ և խոնավ անձեռոցիկով կամ պարզապես լվացվի սովորական ջրով:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Այցելեք ձեր բժշկին, եթե ձեր կղանքում, զուգարանի թղթի վրա կամ ներքնաշորերին նկատում եք թարմ արյան հետքեր կամ աղիները գործելիս ունեք հետանցքի շրջանի սուր ցավեր: