Բուժում - Կրծքագեղձի քաղցկեղ

Ձեր բժիշկը որոշում է ձեր կրծքագեղձի քաղցկեղի բուժման տարբերակները՝ ելնելով կրծքագեղձի քաղցկեղի ձեր տեսակից, դրա փուլից և աստիճանից, չափից և հորմոնների նկատմամբ քաղցկեղային բջիջների զգայունության աստիճանից:

Ձեր բժիշկը նաև հաշվի է առնում ձեր ընդհանուր առողջական վիճակը և ձեր սեփական նախասիրությունները:

Կանանց մեծամասնությունը վիրահատվում է կրծքագեղձի քաղցկեղի համար, և շատերը վիրահատությունից հետո նաև ստանում են լրացուցիչ բուժում, ինչպիսիք են քիմիոթերապիան, հորմոնային թերապիան կամ ճառագայթումը: Որոշ իրավիճակներում քիմիոթերապիան կարող է օգտագործվել նաև վիրահատությունից առաջ:

Կան կրծքագեղձի քաղցկեղի բուժման մի շարք տարբերակներ, և դուք կարող եք ճնշված զգալ ձեր բուժման վերաբերյալ բարդ որոշումներ կայացնելիս: Մտածեք կրծքագեղձի կենտրոնում կամ կլինիկայում կրծքագեղձի մասնագետից երկրորդ կարծիք փնտրելու մասին: Զրուցեք այլ կանանց հետ, ովքեր բախվել են որոշում կայացնելու նույն իրավիճակին:

Կրծքագեղձի քաղցկեղի վիրահատություն

Կրծքագեղձի քաղցկեղի վիրահատական բուժումը ներառում է հետևյալ մոտեցումները:

• Կրծքագեղձի քաղցկեղի հեռացում (լամպէկտոմիա). լամպէկտոմիայի ժամանակ, որը կարելի է անվանել կրծքագեղձի պահպանման վիրահատություն կամ լայն տեղային հատում, վիրաբույժը հեռացնում է ուռուցքը և շրջակա առողջ հյուսվածքի մի փոքր եզրը: Լամպէկտոմիան կարող է առաջարկվել ավելի փոքր ուռուցքները հեռացնելու համար: Ավելի մեծ ուռուցք ունեցող որոշ կանայք կարող են նախքան վիրահատությունը անցնել քիմիոթերապիա՝ ուռուցքը փոքրացնելու և լամպէկտոմիայի միջոցով ամբողջությամբ հեռացնելու համար:
• Ամբողջ կրծքագեղձի հեռացում (մաստէկտոմիա). մաստէկտոմիան վիրահատություն է, որի նպատակն է հեռացնել ձեր կրծքի ամբողջ հյուսվածքը: Մաստէկտոմիայի միջամտություններից շատերի դեպքում հեռացնում է կրծքագեղձի ամբողջ հյուսվածքը՝ բլթերը, ծորանները, ճարպային հյուսվածքը և որոշ մաշկ, ներառյալ պտուկը և արեոլան (տոտալ կամ պարզ մաստեկտոմիա): Վիրաբուժական նորագույն տեխնոլոգիաները թույլ են տալիս որոշ դեպքերում հնարավորինս պահպանել կրծքի էսթետիկ տեսքը: Մաշկը խնայող մաստէկտոմիան և պտուկը խնայող մաստէկտոմիան դարձել են ավելի ու ավելի հաճախ կիրառվող կրծքագեղձի քաղցկեղի վիրահատություններ:
• Սահմանափակ թվով ավշային գեղձերի հեռացում («պահակային» հանգույցի բիոպսիա). որոշելու համար, թե արդյոք քաղցկեղը տարածվել է ձեր ավշային հանգույցների վրա, ձեր վիրաբույժը ձեզ հետ կքննարկի այն ավշային հանգույցները հեռացնելու դերը, որոնք առաջինն են ձեր ուռուցքից ստանում ավշային հոսքը (պահակային կամ սինտիալ հանգույց): Եթե այդ ավշային հանգույցներում քաղցկեղ չի հայտնաբերվում, մնացած հանգույցներից որևէ մեկում քաղցկեղ հայտնաբերելու հավանականությունը փոքր է, և այլ հանգույցներ կարող են չհեռացվել:
• Մի քանի ավշային գեղձերի հեռացում (անութային ավշային հանգույցների դիսսեկցիա). եթե «պահակային» ավշային հանգույցներում հայտնաբերվում է քաղցկեղ, վիրաբույժը ձեզ հետ կքննարկի ձեր անութային շրջանի (թևատակի) լրացուցիչ ավշային հանգույցների հեռացման դերը:
• Երկու կրծքագեղձերի հեռացում. մի կրծքագեղձի քաղցկեղ ունեցող որոշ կանայք կարող են ընտրել իրենց մյուս (առողջ) կուրծքը ևս հեռացնելու տարբերակը (կոնտրալատերալ կանխարգելիչ մաստէկտոմիա), եթե առկա է առողջ կրծքագեղձում քաղցկեղի առաջացման բարձր ռիսկ՝ գենետիկական նախատրամադրվածության կամ հստակ ընտանեկան պատմության պատճառով: Այնուամենայնիվ, մի կրծքագեղձում քաղցկեղ ունեցող կանանց մեծամասնության մոտ երբեք մյուս կրծքագեղձի քաղցկեղ չի զարգանում: Քննարկեք ձեր բժշկի հետ կրծքագեղձի քաղցկեղի ռիսկը, ինչպես նաև այս միջամտության առավելություններն ու ռիսկերը:

Կրծքագեղձի քաղցկեղի վիրահատության բարդությունները կախված են ձեր ընտրած միջամտություններից: Կրծքագեղձի քաղցկեղի վիրահատությունն ունի ցավի, արյունահոսության, վարակի և ձեռքի այտուցի (լիմֆեդեմա) ռիսկ:

Հիմնական վիրահատությունից հետո դուք կարող եք ընտրել կրծքի վերականգնման որևէ տարբերակ: Քննարկեք ձեր տարբերակներն ու նախասիրությունները ձեր վիրաբույժի հետ:

Մտածեք պլաստիկ վիրաբույժին դիմելու մասին նախքան ձեր կրծքագեղձի քաղցկեղի վիրահատությունը: Ձեր տարբերակները կարող են ներառել վերականգնում կրծքագեղձի իմպլանտով (սիլիկոն կամ ջուր) կամ վերականգնում՝ օգտագործելով ձեր սեփական հյուսվածքը: Այս վիրահատությունները կարող են կատարվել ձեր մաստէկտոմիայի ժամանակ կամ ավելի ուշ:

Իմացե՛ք ավելին կրծքագեղձի հեռացման վիրահատության (մաստէկտոմիա) մասին:

Ճառագայթային թերապիա (ռադիոթերապիա)

Ճառագայթային թերապիան օգտագործում է հզոր էներգիայի ճառագայթներ, ինչպիսիք են ռենտգենյան ճառագայթները և պրոտոնները, քաղցկեղային բջիջները ոչնչացնելու համար: Ճառագայթային թերապիան սովորաբար կատարվում է մեծ սարքի միջոցով, որը էներգիայի ճառագայթներն ուղղում է ձեր մարմնին (արտաքին ճառագայթում): Բայց ճառագայթումը կարող է իրականացվել նաև ձեր մարմնի ներսում տեղադրված ռադիոակտիվ նյութով (բրախիթերապիա):

Ամբողջ կրծքագեղձի արտաքին ճառագայթումը սովորաբար օգտագործվում է լամպէկտոմիայից հետո: Կրծքագեղձի բրախիթերապիան կարող է տարբերակ լինել լամպէկտոմիայից հետո, եթե ունեք քաղցկեղի կրկնության ցածր ռիսկ:

Բժիշկները կարող են նաև խորհուրդ տալ կրծքավանդակի պատին ուղղված ճառագայթային թերապիա մաստեկտոմիայից հետո կրծքագեղձի ավելի մեծ քաղցկեղի կամ այն քաղցկեղի համար, որը տարածվել է ավշային հանգույցների վրա:

Կրծքագեղձի քաղցկեղի ճառագայթային թերապիան կարող է տևել երեք օրից մինչև վեց շաբաթ՝ կախված բուժումից: Բժիշկը, ով քաղցկեղը բուժելու համար օգտագործում է ճառագայթում (ճառագայթային ուռուցքաբան), որոշում է, թե որ բուժումն է լավագույնը ձեզ համար՝ ելնելով ձեր իրավիճակից, ձեր քաղցկեղի տեսակից և ձեր ուռուցքի տեղակայումից:

Ճառագայթային թերապիայի կողմնակի ազդեցությունները ներառում են հոգնածություն և ճառագայթված շրջանի մաշկի կարմրություն ու արևայրուքի նման ցան: Կրծքագեղձի հյուսվածքը կարող է նաև այտուցված կամ ավելի պինդ թվալ: Հազվադեպ կարող են առաջանալ ավելի լուրջ խնդիրներ, ինչպիսիք են սրտի կամ թոքերի վնասումը կամ, շատ հազվադեպ, բուժվող տարածքում երկրորդ քաղցկեղի առաջացումը:

Քիմիոթերապիա

Քիմիոթերապիան օգտագործում է դեղամիջոցներ, որոնք ոչնչացնում են արագ աճող բջիջները, ինչպիսիք են քաղցկեղային բջիջները: Եթե ձեր քաղցկեղն ունի ձեր օրգանիզմի մեկ այլ շրջան վերադառնալու կամ տարածվելու մեծ ռիսկ, ձեր բժիշկը կարող է վիրահատությունից հետո խորհուրդ տալ քիմիոթերապիա՝ նվազեցնելու քաղցկեղի կրկնվելու հավանականությունը:

Կրծքագեղձի ավելի մեծ ուռուցք ունեցող կանանց քիմիոթերապիան երբեմն տրվում է վիրահատությունից առաջ: Նպատակն է փոքրացնել ուռուցքը՝ հասցնելով այն չափի, որը կհեշտացնի վիրահատության միջոցով հեռացնելը:

Քիմիոթերապիան նաև նշանակվում է այն կանանց, ում քաղցկեղն արդեն տարածվել է մարմնի այլ շրջաններում: Քիմիոթերապիան կարող է առաջարկվել՝ փորձելով վերահսկել քաղցկեղը և նվազեցնել քաղցկեղի առաջացրած ախտանիշները:

Քիմիոթերապիայի կողմնակի ազդեցությունները կախված են ձեր ստացած դեղերից: Ընդհանուր կողմնակի ազդեցությունները ներառում են մազաթափություն, սրտխառնոց, փսխում, հոգնածություն և վարակի զարգացման ռիսկի բարձրացում: Հազվադեպ կողմնակի ազդեցությունները կարող են ներառել վաղաժամ դաշտանադադարը, անպտղությունը (եթե նախադաշտանադադարի տարիքում եք), սրտի և երիկամների վնասումը, նյարդերի վնասումը և, շատ հազվադեպ՝ արյան բջիջների քաղցկեղը:

Հորմոնային թերապիա

Հորմոնային թերապիա, որը, հավանաբար, ավելի ճիշտ է անվանլ հորմոն–պաշարող թերապիա, օգտագործվում է կրծքագեղձի այն քաղցկեղների բուժման համար, որոնք զգայուն են հորմոնների նկատմամբ: Բժիշկներն այս քաղցկեղներին անվանում են էստրոգեն-ընկալիչ դրական (ER դրական) և պրոգեստերոն-ընկալիչ դրական (PR դրական) քաղցկեղներ:

Հորմոնային թերապիան կարող է նշանակվել վիրահատությունից կամ այլ բուժումներից առաջ կամ հետո՝ նվազեցնելու ձեր քաղցկեղի վերադարձի հավանականությունը: Եթե քաղցկեղն արդեն տարածվել է, հորմոնային թերապիան կարող է փոքրացնել ուռուցքի չափերը և վերահսկել այն:

Հորմոնալ թերապիայի մեջ օգտագործվող բուժումները կարող են ներառել հետևյալը՝

• դեղամիջոցներ, որոնք պաշարում են հորմոնների միացումը քաղցկեղային բջիջներին (էստրոգենային ընկալիչների ընտրողական մոդուլյատորներ)
• դեղամիջոցներ, որոնք դադարեցնում են դաշտանադադարից հետո օրգանիզմի կողմից էստրոգենի արտադրությունը (արոմատազի արգելակիչներ կամ ինհիբիտորներ)
• վիրահատություն կամ դեղամիջոցներ, որոնք դադարեցնում են ձվարանների կողմից հորմոնների արտադրությունը:

Հորմոնային թերապիայի ազդեցությունները կախված են ձեր կոնկրետ բուժումից, բայց կարող են ներառել ջերմահորդանքներ, գիշերային քրտնարտադրություն և հեշտոցային չորություն: Ավելի ծանր կողմնակի ազդեցությունները ներառում են ոսկորների փխրունացման (օստեոպորոզ) և արյան մակարդուկների (թրոմբ) ռիսկը:

Թիրախային դեղորայքային թերապիա

Թիրախային թերապիայի դեղամիջոցները գրոհում են քաղցկեղային բջիջների խոցելի հատուկ կառուցվածքային տարրերը: Օրինակ, թիրախային թերապիայի մի քանի դեղամիջոցներ կարող են ազդել քաղցկեղային բջիջների կողմից գերարտադրվող սպիտակուցի մի տեսակի վրա, որը կոչվում է մարդու էպիդերմալ աճի գործոնի ընկալիչ 2 (HER2) և օգնում է քաղցկեղային բջջի աճին ու գոյատևմանը: Թիրախավորելով շատ մեծ քանակով HER2 արտադրող բջիջները, այս դեղամիջոցները կարող են վնասել քաղցկեղային բջիջները՝ խնայելով չախտահարված՝ առողջ բջիջները:

Ներկայում հասանելի են թիրախային թերապիայի դեղամիջոցներ, որոնք ազդում են քաղցկեղային բջիջների այլ ոչ նորմալ առանձնահատկությունների վրա: Թիրախային թերապիան քաղցկեղի հետազոտության ակտիվ ոլորտ է:

Ձեր քաղցկեղային բջիջները կարող են թեստավորվել՝ պարզելու, թե արդյոք դուք կարող եք օգուտ քաղել թիրախային թերապիայի դեղամիջոցներից: Որոշ դեղամիջոցներ նշանակվում են վիրահատությունից հետո՝ նվազեցնելու քաղցկեղի վերադարձի ռիսկը: Մյուսները օգտագործվում են կրծքագեղձի տարածված քաղցկեղի դեպքերում՝ ուռուցքի աճը դանդաղեցնելու համար:

Իմունոթերապիա

Իմունոթերապիան օգտագործում է ձեր իմունային համակարգը քաղցկեղի դեմ պայքարելու համար: Ձեր օրգանիզմի հիվանդությունների դեմ պայքարող իմունային համակարգը չի կարող ազդել ձեր քաղցկեղի վրա, քանի որ քաղցկեղի բջիջները արտադրում են սպիտակուցներ, որոնք «կուրացնում են» իմունային համակարգի բջիջները: Իմունոթերապիան գործում է՝ խանգարելով այդ գործընթացը։

Իմունոթերապիան կարող է տարբերակ լինել, եթե ունեք կրծքագեղձի եռակի բացասական քաղցկեղ, ինչը նշանակում է, որ քաղցկեղի բջիջները չունեն էստրոգենի, պրոգեստերոնի կամ HER2 ընկալիչներ:

Պալիատիվ խնամք

Պալիատիվ խնամքը մասնագիտացված բուժօգնություն է, որը կենտրոնանում է ծանր հիվանդության ցավի և մյուս ախտանիշների մեղմացման վրա: Պալիատիվ խնամքն իրականացվում է տարբեր մասնագետներից կազմված անձնակազմի կողմից, ովքեր աշխատում են ինչպես հիվանդի, այնպես էլ նրա ընտանիքի անդամների հետ: Սա օժանդակող ծառայություն է, որը կարող է ուղեկցել ագրեսիվ բուժման մեթոդներին՝ վիրահատություն, քիմիոթերապիա կամ ճառագայթային թերապիա:

Երբ պալիատիվ խնամքն իրականացվում է բոլոր մյուս համապատասխան բուժումների հետ մեկտեղ, քաղցկեղով հիվանդ մարդիկ կարող են իրենց ավելի լավ զգալ և ավելի երկար ապրել: