COVID-19. ախտանիշներ

Կորոնավիրուսային հիվանդության գանգատները և ախտանիշները կարող են զարգանալ «նոր կորոնավիրուսի» ազդեցությանը ենթարկվելուց 2-ից մինչև 14 օր հետո:

Վարակվելուց հետո մինչև ախտանիշների ի հայտ գալու ժամանակաշրջանը կոչվում է «գաղտնի» կամ ինկուբացիոն շրջան:

COVID-19-ի տարածված ախտանիշներից են՝

• բարձր ջերմություն կամ տենդ
• չոր հազ
• թուլություն կամ հոգնածություն:

COVID-19-ի վաղ գանգատներից կարող է նշվել նաև համի կամ հոտի զգացողությունների կորուստը:

COVID-19-ի այլ նշաններից են՝

• շնչառական խնդիրներ, օրինակ՝ օդի պակասի զգացում և հևոց
• մկանացավեր (մարմնի ջարդվածության զգացում)
• դող և սարսուռ
• ըմպանացավ (կոկորդի ցավ)
• քթահոսություն (ռինոռեա)
• գլխացավ
• կրծքավանդակային ցավեր
• կարմրած աչքեր (կոնյուկտիվիտ)
• սրտխառնոց
• փսխում
• փորլուծություն
• ցանավորում կամ ձեռքի կամ ոտքի մատների մաշկի գունատություն:

Սա ամբողջական ցանկը չէ:

Երեխաների մոտ COVID-19-ը սովորաբար ընթանում է թեթև և զարգանում են չափահասների ախտանիշներին նմանվող գանգատներ:

COVID-19-ի ախտանիշները կարող են լինել՝ սկսած խիստ թեթևից մինչև ծանր: Որոշ մարդկանց մոտ կարող է գրանցվել միայն մի քանի ախտանիշներ, այլ մարդկանց մոտ վարակը կարող է ընթանալ անախտանիշ: Հակառակ դրան, փոքրաթիվ մարդկանց մոտ կարող է ախտանիշները սկսվելուց մեկ շաբաթվա ընթացքում զարգանա կլինիկական վիճակի վատթարացում, օրինակ, ի հայտ գա դժվարաշնչություն և զարգանա թոքաբորբ (պնևմոնիա):

Մեծ տարիքով մարդկանց մոտ բարձրանում է COVID-19-ից ծանր հիվանդության զարգացման ռիսկը, որն աճում է տարիքին զուգահեռ: Ուղեկցող հիվանդություններով մարդիկ նույնպես ենթարկվում են COVID-19-ի ծանր ընթացքի ռիսկին: Այդ հիվանդություններից և առողջական խնդիրներից են՝

• ծանր սրտային հիվանդություններ, օրինակ՝ սրտային անբավարարություն, սրտի իշեմիկ հիվանդություն (սրտի պսակային հիվանդություն) կամ կարդիոմիոպաթիա
• քաղցկեղ
• թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություն (ԹՔՕՀ)
• 2-րդ տիպի դիաբետ (շաքարախտ)
• գիրություն կամ ծանր ճարպակալում
• ծխախոտի օգտագործում
• քրոնիկ երիկամային հիվանդություն
• մանգաղաբջջային հիվանդություն
• պինդ օրգանների փոխպատվաստումից հետո թուլացած իմունային համակարգ
• հղիություն:

COVID-19-ի ծանր ընթացքի ռիսկը բարձրացնող հիվանդություններից են նաև՝

• ասթմա
• լյարդային հիվանդություն
• ավելցուկային քաշ
• քրոնիկ թոքային հիվանդություններ, օրինակ՝ մուկովիսցեդոզ կամ թոքային ֆիբրոզ
• գլխուղեղի կամ նյարդային համակարգի հիվանդություններ
• կարմիր ոսկրածուծի փոխպատվաստումից հետո, ՄԻԱՎ-ի կամ որոշ դեղերի ընդունմամբ պատճառված իմունային համակարգի թուլացում
• 1-ին տիպի դիաբետ
• բարձր արյան ճնշում (զարկերակային գերճնշում կամ հիպերտենզիա):

Սա ամբողջական ցանկը չէ: Այլ ուղեկցող առողջական խնդիրները ևս կարող են բարձրացնել ծանր COVID-19-ի ռիսկը:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Եթե ունեք COVID-19-ի գանգատներ կամ շփվել եք այս վարակով ախտորոշված ինչ-որ մեկի հետ, տեղեկացրեք այդ մասին ձեր բժիշկին: Ներկայացրեք նրան ձեր գանգատները՝ մինչև այցելելը:

Եթե COVID-19-ը ձեզ մոտ առաջացրել է անհետաձգելի բուժօգնություն պահանջող գանգատներ կամ նշաններ, անհապաղ զանգեք 1-03 և կանչեք շտապբուժօգնություն: Անհետաձգելի բուժօգնություն պահանջող նշաններից են՝

• շնչարգելություն և հևոց
• կայուն կրծքավանդակային ցավեր կամ սրտի շրջանում սեղմում
• մշտական քնկոտություն
• շփոթված վիճակի ծանրացում
• շրթունքների կամ դեմքի կապտություն (ցիանոզ):

Սա ամբողջական ցանկը չէ: