Ախտանիշներ - COVID-19

2019-ի կորոնավիրուսային հիվանդության (COVID-19) գանգատներն ու ախտանիշները կարող են հայտնվել վարակվելուց 2-ից 14 օր հետո։

Այս ժամանակը՝ վիրուսով վարակվելուց հետո և մինչև ախտանիշներ ունենալը կոչվում է ինկուբացիոն (գաղտնի) շրջան: Դուք դեռևս կարող եք COVID-19-ը տարածել նախքան ախտանիշներ ունենալը (նախասիմպտոմատիկ փոխանցում):

Ընդհանուր նշաններն ու ախտանիշները կարող են ներառել՝

• ջերմություն
• հազ
• հոգնածություն:

COVID-19-ի վաղ ախտանիշները կարող են ներառել համի կամ հոտի կորուստը։

Այլ ախտանիշները կարող են ներառել՝

• շնչառության պակաս և հևոց կամ դժվարաշնչություն
• մկանային ցավեր (մարմնի ջարդվածության զգացում)
• դող և սարսուռ
• կոկորդի ցավ
• քթահոսություն (հարբուխ)
• գլխացավ
• կրծքավանդակի ցավ
• վարդագույն աչքեր (կոնյուկտիվիտ)
• սրտխառնոց
• փսխում
• փորլուծություն
• ցան:

Այս ցանկը ամբողջական չէ: Երեխաներն ունեն նույն ախտանիշները, ինչ չափահասները և, ընդհանուր առմամբ, հիվանդությունը ավելի թեթև են տանում:

COVID-19-ի ախտանիշների սրությունը կարող է տատանվել շատ թեթևից մինչև ծանր: Որոշ մարդիկ կարող են ունենալ միայն մի քանի ախտանիշներ: Մյուսները կարող են ընդհանրապես չունենալ ախտանիշներ, բայց դեռ կարող են տարածել այն (ասիմպտոմատիկ փոխանցում): Այլ մարդիկ կարող են ախտանիշների սկսվելուց մոտ մեկ շաբաթ անց զգալ ինքնազգացողության կտրուկ վատթարացում, ինչպիսիք են շնչառության վատթարացումը և թոքաբորբի (պնևմոնիայի) զարգացումը:

Որոշ մարդիկ ունեն COVID-19 ախտանիշներ ախտորոշվելուց հետո ավելի քան չորս շաբաթ: Այս առողջական խնդիրները երբեմն կոչվում են հետ-COVID-19 վիճակներ: Որոշ երեխաների մոտ զարգանում է բազմահամակարգային բորբոքային համախտանիշ՝ համախտանիշ, որը կարող է ազդել որոշ օրգանների և հյուսվածքների վրա COVID-19-ից մի քանի շաբաթ անց: Հազվադեպ, որոշ չափահասներ նույնպես կարող են ունենալ այս համախտանիշը:

Ավելի մեծ տարիքի մարդիկ ունեն COVID-19-ից ծանր հիվանդության ավելի բարձր ռիսկ, և ռիսկը մեծանում է տարիքի հետ։ Մարդիկ, ովքեր ունեն առկա առողջական խնդիրներ, նույնպես կարող են ծանր հիվանդության ավելի բարձր ռիսկ ունենալ: Որոշ առողջական վիճակներ, որոնք կարող են մեծացնել COVID-19-ից ծանր հիվանդության ռիսկը, ներառում են՝

• ծանր սրտային հիվանդություններ, ինչպիսիք են սրտային անբավարարությունը, սրտի իշեմիկ հիվանդությունը (սրտի պսակային հիվանդություն) կամ կարդիոմիոպաթիան
• քաղցկեղ
• թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդություն (ԹՔՕՀ)
• 1-ին կամ 2-րդ տիպի դիաբետ (շաքարախտ)
• ավելորդ քաշ, գիրություն կամ ծանր ճարպակալում
• ծխելը
• քրոնիկ երիկամային հիվանդություն
• մանգաղաբջջային հիվանդություն կան թալասեմիա
• թուլացած իմունային համակարգը
• հղիություն
• ասթմա
• քրոնիկ թոքային հիվանդություններ,ինչպիսիք են կիստոզ ֆիբրոզը (մուկովիսցեդոզ) կամ թոքային ֆիբրոզը
• լյարդային հիվանդություն
• թուլամտություն (դեմենցիա)
• ավելցուկային քաշ
• Դաունի համախտանիշ
• պինդ օրգանների փոխպատվաստումից կամ ոսկրածուծի փոխպատվաստումից հետո թուլացած իմունային համակարգ
• ՄԻԱՎ-ից կամ որոշ դեղամիջոցներից թուլացած իմունային համակարգ
• գլխուղեղի կամ նյարդային համակարգի հիվանդություններ, ինչպիսիք են ինսուլտները
• ապօրինի հոգեներգործուն նյութերի օգտագործում:

Այս ցանկը ամբողջական չէ: Այլ առողջական խնդիրները ևս կարող են մեծացնել COVID-19-ից ծանր հիվանդության ձեր ռիսկը:

Ե՞րբ դիմել բժշկին

Եթե ունեք COVID-19-ի գանգատներ կամ ախտանիշներ կամ շփվել եք COVID-19-ով ախտորոշված մեկի հետ, անմիջապես դիմեք ձեր բժիշկին՝ բժշկական խորհրդատվության համար: Ձեր բժիշկը, հավանաբար, խորհուրդ կտա ձեզ COVID-19-ի թեստ անցնել։ Եթե դուք ունեք արագ բուժօգնություն պահանջող COVID-19 ախտանիշներ, ինչպիսիք են դժվարաշնչությունը և հևոցը, անհապաղ բուժօգնության դիմեք: Եթե Ձեզ անհրաժեշտ է հիվանդանոց գնալ, նախապես զանգահարեք, որ բուժաշխատողները կարողանան միջոցներ ձեռնարկել՝ ապահովելու, որ մյուսները չվարակվեն:

Եթե ունեք անհետաձգելի բուժօգնություն պահանջող COVID-19-ի գանգատներ և ախտանիշներ, անհապաղ օգնություն դիմեք։ Անհետաձգելի բուժօգնության իրավիճակների գանգատներ և ախտանիշները կարող են ներառել՝

• շնչարգելություն և հևոց
• կայուն կրծքավանդակային ցավեր կամ ճնշում-սեղմում
• արթուն մնալու անկարողություն
• նոր շփոթվածություն
• գունատ, մոխրագույն կամ կապույտ գույնի մաշկ, շրթունենքր կամ եղունգներ՝ կախված մաշկի երանգից:

Այս ցանկը ամբողջական չէ: Տեղեկացրեք ձեր բժշկին, եթե ունեք քրոնիկական հիվանդություններ, ինչպիսիք են սրտի կամ թոքերի հիվանդությունը, քանի որ դուք կարող եք ունենալ COVID-19-ով ծանր հիվանդանալու ավելի մեծ ռիսկ: